Bir va ko'p atomli spirtlarning nomlanishi

O'zbekiston RespublikaSI OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI NAVOIY DAVLAT PEDAGOGIKA INSTITUTI KIMYO O'QITISH METODIKASI KAFEDRASI Anorganik va organik moddalarni nomlash fanidan Bir va ko'p atomli spirtlarning nomlanishi mavzusi bo'yicha dars taqdimoti Ma'ruzachi: Hotamova M.S. Navoiy - 2021 yil Eng avvalo, davlat boshqaruvi organlari rahbarlarining vazifasi - o'zimiz masul soha va tarmoqda ishlarning ahvolini tanqidiy baholash asosida zimmamizga yuklatilgan vazifalarni mas'uliyat bilan bajarishni ta'minlashdan iborat. 1.Bir atomli spirtlarning nomlanishi 2. O'rinbosarlar nomenklaturasi 3. Radikal - funksional nomeklatura Tayanch so'z va iboralar: C(sp3) - OH bog'li, C(sp2) - OH bog'li, efirlar C(sp) - OR, o'rinbosarlar nomenklaturasi, radikal - funksional nomeklatura Reja: Uglevodorod molekulasida vodorod atomlari o'rniga bir yoki bir nechta gidroqsil guruhi kiritib gidroqsil hosilalar olinadi. Uglevodorodlarni gidroqsilli hosilalarini o'rganishda ularni gidroqsil turgan uglerod atomi gibridlanishiga ko'ra klassifikatsiyalash qulay bo'ladi. Shunday qilib ularni ikkita katta guruhga ajratish mumkin: 1) C(sp3) - OH bog'li gidroqsil hosilalar; 2) C(sp2) - OH bog'li gidroqsil hosilalar; C(sp3) - OH bog'li gidroqsil hosilalar guruhiga quyidagilar kiradi: a) alkanlarni gidroqsil hosilalari - to'yingan bir atomli spirtlar, yoki alkanollar CnH2n+1OH; b) alken va alkinlarni gidroqsil hosilalari - to'yinmagan bir atomli spirtlar alkenollar va alkinollar: c) sikloalkanlar va sikloalkenlar hosilalari - sikloalkanollar va sikloalkenollar: d) yon zanjirida gidroqsil guruhi tutgan alkilarenlarni gidroqsil hosilalari - arilalkanollar Ar(CR2)nOH; e) digidroqsil hosilalar - ikki atomli spirtlar yoki diollar: f) trigidroqsil hosilalar va poligidroqsil hosilalar - uch atomli va ko'p atomli spirtlar, yoki triol va poliollar: CnH2n-1(OH)3 CnH2n+2-m(OH)m Spirtlarni nomlanishi va izomeriyasi Alkanollar alkanlarni hosilalari hisoblanadi. Gidroqsil guruh uglevodorod zanjirini turli holatlarida joylashishi mumkin: Alkanollar uchun o'rinbosar va radikal - funksional nomenklatura qo'llaniladi. Uglerod atomlari zanjiri gidroqsil guruh eng kichik tartib raqamiga ega bo'lish tartibida nomerlanadi E'TIBORINGIZ UChUN RAXMAT Bir va ko'p atomli spirtlarning nomlanishi Eng avvalo, davlat boshqaruvi organlari rahbarlarining vazifasi - o'zimiz masul soha va tarmoqda ishlarning ahvolini tanqidiy baholash asosida zimmamizga yuklatilgan vazifalarni mas'uliyat bilan bajarishni ta'minlashdan iborat. 1.Bir atomli spirtlarning nomlanishi 2. O'rinbosarlar nomenklaturasi 3. Radikal - funksional nomeklatura Tayanch so'z va iboralar: C(sp3) - OH bog'li, C(sp2) - OH bog'li, efirlar C(sp) - OR, o'rinbosarlar nomenklaturasi, radikal - funksional nomeklatura Reja: Uglevodorod molekulasida vodorod atomlari o'rniga bir yoki bir nechta gidroqsil guruhi kiritib gidroqsil hosilalar olinadi. Uglevodorodlarni gidroqsilli hosilalarini o'rganishda ularni gidroqsil turgan uglerod atomi gibridlanishiga ko'ra klassifikatsiyalash qulay bo'ladi. Shunday qilib ularni ikkita katta guruhga ajratish mumkin: 1) C(sp3) - OH bog'li gidroqsil hosilalar; 2) C(sp2) - OH bog'li gidroqsil hosilalar; C(sp3) - OH bog'li gidroqsil hosilalar ...