Di- va oligosaxaridlar

Organik kimyo Mavzu: Di- va oligosaxaridlar. Reja: Disaxaridlarda 2 ta monosaxarid qoldiqi bo'lib, u gidrolizga uchraganda 2 ta monosaxarid hosil bo'ladi. M-n, saxaroza gidrolizlanganda glyukoza va fruktoza monosaxaridlari hosil bo'ladi. Monosaxaridlar al'degidlar yoki ketonlar hamda spirtlarning kimyoviy xossalarini o'zida namoyon qiladi. Disaxaridlar esa ko'p atomli spirtlarga o'xshash xossalarga ega. Polisaxaridlar. Polisaxaridlar - gidrolizlanganda ju-da ko'p miqdorda monosaxarid hosil qiladigan uglevodlarga aytiladi. Bunday polisaxaridlardan kraxmal, sellyuloza va inulinni misol qilib keltirish mumkin. Kraxmal-muhim ozuqa mahsuloti bo'lib, u -D-glyukoza qoldiqlaridan tashkil topgan yuqori molekulyar birikmadir. Uning formulasini quyi-dagicha ko'rsatish mumkin: Shuning uchun kraxmal gidrolizlansa -D glyukoza hosil bo'ladi. Sellyuloza esa yog'ochning tarkibiy qismi bo'lib, u D-glyukoza qoldiqlaridan tashkil topgan yuqori molekulyar birikmadir. Demak, uning elementar zvenosida -D-glyukoza qoldiqi mavjud: Sellyulozaning molekulyar massasi 200 dan yuqori, uning makromolekulasi chiziqli tuzilishga ega. Kraxmalning molekulyar massasi sellyuloza-nikidan kichikroq va tuzilishi tarmoqlangan bo'ladi. Kraxmal unda 74%, guruchda 78%, kartoshkada 16% bo'ladi. Kraxmaldan ham, sellyulozadan ham gidroliz qilib glyukoza, glyukozadan esa bijqitish bilan etanol olinadi: C6H12O6  2C2H5OH+2CO2 Inulin deb ataluvchi polisaxaridning elementar zvenosida D-fruktoza qoldiqi mavjud. U topinambur o'simligi ildizida ko'p bo'ladi. Sellyulozadan gidroqsil guruhiga kimyoviy reaksiyalar olib borib karboksimetilsellyuloza, atsetilsellyuloza, nitrotsellyuloza kabi muhim moddalar olinadi. M-n: E'tiboringiz uchun raxmat! ...