Diyenlar slayd taqdimot

D i y e n l a r Reja: 1. Gomologik qatori, izomeriyasi, nomenklaturasi. 2. Olinishi. 3. Fizikaviy xossalari. 4. Kimyoviy xossalari. 5. Ishlatilishi. Molekulasida ikkita qo'shbog' saqlagan to'yinmagan uglevodorodlar diyenlar deyiladi. Umumiy formulasi CnH2n-2 n  3 Dastlabki vakili propodiyen yoki allen CH2 = C = CH2 allen DIYENLARGA OID UMUMIY FORMULALAR Kumulirlangan yoki kumulyativ qo'shbog'li diyenlar Ikkala qo'shbog' yonma - yon joylashgan diyenlar - C = C = C - CH2 = C = CH2 Allen GIBRIDLANISHI BOG' ORASIDAGI MASOFA Konyugirlangan yoki oralatma qo'shbog'li diyenlar GIBRIDLANISHI BOG' ORASIDAGI MASOFA Bu diyenlarda ikkala qo'shbog' bitta yakka bog' bilan ajratilgan bo'ladi. - CH = CH - CH = CH - 1-3 diyenlar CH2 = CH - CH = CH2 Butadiyen - 1,3 Bu diyenlarda ikkala qo'shbog' ikki yoki undan ortiq yakka bog'lar bilan ajratilgan bo'ladi. - C = C - (CH2)n - C = C - n = 1, 2, 3, 4 Ajralgan qo'shbog'li diyenlar GIBRIDLANISHI BOG' ORASIDAGI MASOFA H2C = CH - CH2 - CH = CH2 Pentadiyen - 1,4 Qo'shbog' tutgan uglerod atomlari sp2 gibridlangan Qolgan uglerod atomlari sp3 gibridlangan Qo'shbog' tutgan uglerod atomlari orasidagi masofa 0,134 nm C - C orasidagi yakka bog'lar masofasi 0,154 nm I Z O M E R I Y A S I Alkadiyenlarda alkenlar singari fazoviy sis - trans izomeriya kuzatiladi Butadiyen - 2 ta Pentadiyenda - 4 ta izomer bor. N O M E N K L A T U R A S I Ko'pincha sistematik nomlanadi. Diyen uglevodorodlarni sistematik nomlashda, alkan nomi oxiridagi n harfi o'rniga diyen qo'shimchasi qo'shiladi va qo'shbog' tutgan C atomlari raqam bilan ko'rsatiladi. Zanjirni raqamlashda qo'shbog'lar holati eng kichik raqamlar bilan ifodalanishi kerak. Shunga ko'ra zanjir qo'shbog'dan qaysi biri asosiy zanjir boshiga yaqin bo'lsa, shu tomondan nomerlanadi. Quyidagi jadvalda bir nechta alkadiyenlarning sistematik, ratsional hamda tarixiy nomlari keltirilgan. O L I N I S H I : Kumulyativ qo'shbog'li diyenlarni olish. Allen glitserindan quyidagi reaksiya bo'yicha olinadi: O L I N I S H I : Ajralgan qo'shbog'li diyen olish: P.P.Shorigin usuli 2CH2 = CH - CH2 - Br C = C - C - C - C = C Ajralgan digalоidalkanlarga ishqоrning spirtli eritmasi ta'sir ettirilganda diyen uglevodorodlar hosil bo'ladi: O L I N I S H I : Konyugirlangan qo'shbog'li diyen olish: 1928 yili S.V.Lebedov etil spirtni ham degidratlash ham degidrogenlash orqali butadiyen - 1, 3 oldi. (Al2O3 kat) С2Н5ОН 400-500 °С, Al2O3, ...