I-guruh yonaki guruhchalarining davriy jadvaldagi o'rni. Atom tuzilishi

30.03.25 BUXORO VILOYAT PESHKO' TUMAN XALQ TA'LIMI BO'LIMIGA QARASHLI 35- UMUMTA'LIM MAKTABI KIMYO FANI O'QITUVCHISI BOZOROVA DILAFRO'ZNING 9-SINF KIMYO FANIDAN DARS ISHLANMASI 30.03.25 30.03.25 Darsning maqsadi Tarbiyaviy Rivojlantiruvchi O'quvchilarga I-guruh yonaki guruhchasi ,ularning atom tuzilish va kimyoviy xossalari haqida ilmiy ma'lumotlar berish. 30.03.25 30.03.25 30.03.25 30.03.25 KUN HIKMATI : Ilmsiz inson mevasiz daraxt kabidir , ilm dunyoning lazzatidir. ABDULLA AVLONIY 30.03.25 O'quvchilar guruhlarga bo'lingan holda AQL CHARXI metodidan foydalaniladi. SAVOL: Quyidagi o'zgarishlarni amalga oshirish uchun so'roqlar o'rnigaga tegishli moddalar formulasini qo'ying. I-Guruh. Al--?-- Al2O3--?-- AlCI3--?--AI(OH)3 --?-- AI(NO3)3 Javob: O2, HCI, NaOH,HNO3 II-Guruh. AI--?--AICI3--?--AI(OH)3--?--AI2O3--?--NaAIO2--?-- AI2(SO)4 Javob: HCI,NaOH,Qizdiriladi.NaOH,H2SO4 II-Guruh. AI2O3--?--AI--?--AICI3--?--AI(OH)3--?--AI2O3--?--NaAIO2 II- O'tilgan mavzuni takrorlash: (5 DAQIQA) II-YANGI MAVZU BAYONI: ( 15 daqiqa) 30.03.25 Davriy jadvalning I-guruh yonaki guruhchasida uchta element -mis ,kumush va oltin joshlashgan bo'lib,bular mis guruhchasi elementlari deb ataladi.Tartib raqami ortgan sari metallik xossasi ortib boradi ,kimyoviy aktivligi esa kamayib boradi.Metallarning aktivlik qatorida vodoroddan keyin turadi Shuning uchun bu metallar suv va kislotalardan vodorodni siqib chiqara olmaydi. 30.03.25 Mis kimyoviy elementlar davriy jadvalida 4-davr, 5-qator I guruhning yonaki guruhchasida joylashgan bolib,tartib raqami 29.Nisbiy atom massasi 63,546 ga teng. Atom tuzilishi +29 Cu 2 8 18 1 :1S2 2S2 2p6 3s2 3p6 3d10 4s1: 30.03.25 Kumush kimyoviy elementlar davriy jadvalida 5-davr ,7-qator , I-guruh ning yonaki guruhchasida joylashgan . Tartib raqami 47. Nisbiy atom massasi: 107,868. Atom tuzilish : +47Ag 2 8 18 18 1 ……4d10 5S1 Oltin kimyoviy elementlar davriy jadvalida 6-davr ,9-qator , I-guruhning yonaki guruhchasida joylashgan. Tartib raqami 79. Nisbiy atom massasi 196,967. Atom tuzilish : +79Au 2 8 32 18 1 ……4f14 5d10 6s1 30.03.25 Mis Kumush oltinning ayrim xossalari Mis atom radiusi 0,128 nm,Zichligi 8,96gsm3,Suyuqlanish harorati 1083 oC, Yer sharida massa ulushi 0,01 %. Kumush atom radiusi 0,144 nm,Zichligi 10,5 gsm3,Suyuqlanish harorati 960,5 0C ,Yer sharida massa ulushi 10-5 %. Oltin atom radiusi 0,144nm,Zichligi 19,3 gsm3,Suyuqlanish harorati 1063 oC .Yer sharida massa ulushi 5 10-7 % 30.03.25 30.03.25 Misning qalay bilan hosil qilgan birikmasi BRONZA'' deyiladi 30.03.25 Misni olish uchun avval Cu2S(mis yaltirog'i) rudasi yondiriladi: 2Cu2O+ 3O2= 2Cu2O = 2SO2 Reaksiya natijasida hosil bo'lgan (Cu2O) mahsulot mis yaltirog'I bilan o'zaro ta'sirlashib , mis hosil qilinadi 2Cu2O+ Cu2S =6Cu + SO2 30.03.25 30.03.25 Ishlatilishi:mis juda yaxshi elektr o'tkazuvchi bo'lganligi sababli elektrotexnikada turli xildagi elektr simlarni tayyorlashda ishlatiladi.Mis juda ko'p qotishmalar tarkibiga kiradi va bu qotishmalar xalq xo'jaligida muhim ahamiyatga ega. ...