Ishqoriy metallar

Fargona viloyati Rishton tumani 18 - maktab kimyo fani o'qituvchisi Qodirova Nigoraning ISHQORIY METALLAR mavzusida tayyorlagan dars taqdimoti ISHQORIY METALLAR UMUMIY XOSSALARI TABIATDA TARQALISHI OLINISHI FIZIK XOSSALARI KIMYOVIY XOSSALARI ISHLATILISHI UMUMIY XOSSALARI Ishqoriy metallarga litiy ,natriy ,kaliy ,sizey,va fransiy elementlari kuradi . Li yunoncha letxos tosh degan manoni buldiradi Deve tomonidan 1818-yil ajratib olingan bolib Na Arabcha sodeum sirka bilan qo'shilib qaynab ketuvchi manosini bildirdi Ka Arabcha Alkaliy ishqor yemiruvchi manosini beradi Rb Lotincha Rubedus qizil degan manoni bildiradi 1861-yil Bunsen , Kipxrof aniqlaganlar Cs Lotincha saesius ko'k rang manosini beradi . 1860 -yili Kipxrof aniqlagan Fr Lotincha fransiya - Frarsiya ( 1939 y Pere ajratib olgan ) Tabiatda tarqalishi Li tabiatda faqat birikmalar - LiAl(SiO3)2, LiAl(PO4)F Na birikmalar: NaCl, Na2 SO4*10H2O, Na3AlF6, NaNO3, Na2B4 * 10H2O K tabiatda tarqalgan birikmalari-KCl, NaCl * KCl, KCl*MgCl2 * 6H2O, KCl*MgSO4 * 3H2O Olinishi 2LiCl=2Li+Cl2 2KCl=2K+Cl2 2NaCl=2Na+Cl2 2CsCl=2Cs+Cl2 2RbCl=Rb+Cl2 2KBr=2K+Br2 2KJ=2K+J2 2NaBr=2Na+Br2 2NaJ=2Na+J2 2LiH=2Li+H2 2KH=2K+H2 2NaH=2Na+H2 2KH=2K+H2 Ishlatilishi Li metali asosan atom energetikasida treti olishda 6 1 3 4 3 Li+ 0 n- 1 H + 2 He va atom reaktorlarida issiqlik tashuvchi sifatida ishlariladi NaCl - Oziq -ovqat sanoatida, asosuy xomashyo sifatida NaOH, Na ,HCl olishda keng qo'llanoladi . NaNO3 O'g'it sifatida, portlovchi moddalar olishda ishlatiladi . Kaliy ioni ko'pchilik o'simliklar uchun zarur mikroelementdir KIMYOVIY XOSSALARI. 2Li+2H2O=2LiOH+H2 Li2O+H2O=2LiOH Li2O+CO2=LiCO3 3Li2O+Al2O3=2Li3AlO3 2Na+O2=Na2O2 2Na+2H2O=2NaOH+H2 NaOH+H2O+CO2=NaHCO3*H2O Na2CO3+Ca(OH)2=CaCO3+2NaOH 2NaOH+SiO2=Na2SiO3+H2O NaCl+NH4HCO3=NaHCO3+NH4Cl NaHCO3=H2O+CO2 Na2CO3=Na2O+CO2 Litiy -oq yaltiroq, yum- shoq,eng yengil metall. Li2O- oq rangli gidroskopik modda. LiOH-oq kristal,juda gid- roskopik modda. Natriy- oqish, kumushsi- mon, yaltiroq metall.juda aktiv,havoda (odatda kero sin ostida,shisha idishlar- da saqlanadi) oson oksidlanadi. NaOH-oq kiristal, o'ta gidroskopik modda NaCl-oq kubsimon,kristall modda. FIZIK XOSSALARI FIZIK XOSSALARI Kaliy-oq kumushsimon metall, yumshoq, pichoq bilan kesiladi K2O-oq modda,suvda yaxshi eriydi,gigroskopik, kuchli asosli oksid. KOH-oq gigroskopik modda suvda yaxshi eriydi. K2CO3-o'ziga suvni yutish qobilyatiga ega modda. ...