Metall va qotishmalarning xossalari

2-MA'RUZA MYeTALL VA KOTIShMALARNING XOSSALARI Metallarni xossalarini quyidagi 4 gruppaga bo'lish mumkin: Fizik xossalar. Ximiyaviy xossalar. Mexanik xossalar. Texnologik xossalar. Fizik xossalariga: metallarni rangi, solishtirma og'irligi, elektr o'tkazuvchanligi, magnitli xususiyati, issiqlik o'tkazuvchanligi, issiqdan kengayishi, issiqlik sig'imi va boshqalar Ximiyaviy xossalariga: metallni oksidlanishi, eruvchanligi, karroziyaga chidamliligi va boshqalar Mexanik xossalariga: metallni mustahkamligi, qattiqligi, egiluvchanligi, silliqligi va boshqalar kiradi Texnologik xossalariga: quyiluvchanligi, kesiluvchanligi payvandlanishligi, bolg'alanuvchanlik, toblanuvchanlik, oquvchanligi va boshqalar. Conversion of Iron Ore to Iron Metal Blast Furnace Metallarni rangi shaffof bo'lmaydi, har bir metal o'ziga xos yaltiroqlikka va rangga ega. Mis-qizil, rux-kulrang, temir-kumushsimon va xakozo. Erish temperaturasi. Metalni batamom suyuq holga utadigan temperaturasi erish temperaturasi deb ataladi. Har qaysi metalni erish temperaturasi jadvallarda berilgan. Issiqlik o'tkazuvchanlik. Metallarni qizdirganda yoki sovutganda o'zidan issiqlikni qanchalik tezlik bilan o'tkazishga aytiladi. Issiqlikdan kengayish.Malumki issiqlikdan metallarni hajmi va o'lchamlari o'zgaradi. Misol: mashina va traktorlarni dvigatellarini klapanlari, ko'prik fermalari, relslar Blast Furnace Elektr o'tkazuvchanlik. Metallarda elektr o'tkazuvchanlik har xil bo'ladi. Elektr tokiga eng oz qarshilik ko'rsatadigan metallar elektrni yaxshi o'tkazadi Magnit hossalari.Po'lat va chuyanni magnit xossalari ularning ximiyaviy tarkibigina emas, balki ichki tuzilishiga ham bog'liq. Bundan shu narsa kelib chiqadiki magnit xossalari doimiy emas, ularga termik va mexanik ishlov berilganda o'zgaradi. Ximiyaviy xossalari. Metallar va qotishmalar muhit ta'sirida ximiyaviy o'zgaradi. Bu o'zgarishlarni korroziya deb ataladi.Korroziya turli metallarda turlicha ruy beradi: temir zanglaydi, misni ustki qismi kukaradi, qurg'oshin xiralashadi, alyuminiy qorayadi va xakazo. Metallarni oksidlanishi, bug'lanish va boshqa hodisalar sababli nobud bo'lishi chiqindiga chiqish deb ataladi. Yuqori darajada qizdirilganda oksidlanmaydigan metallar issiqlikka chidamli metallar deb ataladi.Bazi metallar cho'g'dek qizdirilganda ham o'z strukturasini saqlash, yumshamaslik va og'ir nagruzkada ham deformatsiyalanmaslik xususiyatiga ega, bunday metallarni o'tga chidamli metallar deb aytiladi. Metallarni qattiqligi deganda bir metalni unga boshqa bir qattiqroq metalni botishiga qarshilik ko'rsatish xossasiga aytiladi. Metallarni qattiqligini turlicha aniqlanadi. Ko'proq tekshiriladigan usullar namunaga po'lat sharikni, olmos konusni yoki olmos piramidani botirish yo'li bilan aniqlanadi. Metallarni mexanik xossalari. Qattiqqligini aniqlashni quyidagi usullari keng tarqalgan. 1.Qattiq po'lat sharikni botirish. (Brinell bo'yicha qattiqlikni aniqlash)(4-rasm) 2.Olmos konusni uchini botirish (Rokvell bo'yicha qattiqlikni aniqlash) 3.Olmos piramidani uchini botirish (Vikkers bo'yicha qattiqlikni aniqlash) A ladle filled with molten iron approaches a blast furnace that will convert it to liquid steel. Detalni qalinligiga va qattiqligiga qarab, shariklarni har xil diametrdagisi olinadi. Misol: nagruzka 300 N bo'lganda diametri 10 mm li sharik olinadi. 7500 N bo'lganda diametri 5 mm bo'lgan sharik olinadi va nagruzka 1870 N bo'lganda diametri 2.5 mm bo'lgan sharik olinadi. Sharik botirilgandan so'ng hosil bo'lgan ...