Kompleks birikmalar. Biologik faol kompleks birikmalar

TOSHKENT TIBBIYOT AKADEMIYASI TABIIY FANLAR KAFEDRASI TIBBIY KIMYO KOMPLEKS BIRIKMALAR. BIOLOGIK FAOL KOMPLEKS BIRIKMALAR Bajardi:107 A guruh talabasi O'ktamova Maftuna Qabul qildi: Abilkasimov Akmal Nazariy savollar : KOMPLEKS BIRIKMALAR DEB QANDAY MODDALARGA AYTILADI VERNER NAZARIYASI KOMPLEKS ION ZARYADI LIGANDLAR KOORDINATSION SON KOMPLEKS ICHKI SFERASI LIGAND LAR KOORDINATSION SIG'IMI CHUGAYEVNING XALQALAR QOIDASI KOMPLEKS BIRIKMALARNING NOMLANISHI KOMPLEKS BIRIKMALARNING SINFLANISHI Komplekslar o'zi nima ? Kompleks birikmalar bu - qattiq holatda va eritmalarda mustaqil mavjud bo'la oladigan va tarkibida komplеks ion yoki molеkula saqlagan murakkab birikmalarga aytiladi. Markaziy ionning koordinatsion soni - uning mazkur komplеks birmkmada ligandlar bilan hosil qilgan umumiy bog'lanishlar sonidir. Kompleks birikmalar deb qanday moddalarga aytiladi BA'ZI-BIR ELEMENTLAR IONLARI O'ZIGA BOSHQA ION YO'KI NEYTRAL MOLEKULALARNI BOG'LAB, MURAKKABROQ IONLAR HOSIL QILISH QOBILIYATIGA EGA BO'LADI. CU2+ + 4NH3 = [CU(NH3)4]2+ SHU IONLAR QARSHI ZARYADLI IONLAR BILAN BOG'LANIB BIRIKMALARNI HOSIL QILADI: [CU(NH3)4]2+ + SO42- = [CU(NH3)4] SO4 BUNDAY MURAKKAB IONLAR KOMPLEKS IONLAR, SHUNDAY IONLARNI TUTGAN BIRIKMALAR KOMPLEKS BIRIKMALAR DEYILADI. Kompleks birikmalarning hosil bo'lishi KO'PCHILIK HOLLARDA MODDALAR BIRIKISHIDAN HOSIL BO'LAYOTGAN CHO'KMALAR BOSHLANG'ICH MODDALARNING BIRINI ORTIQCHALIGIDA ERIB KETIB, KOMPLEKS BIRIKMALARNI HOSIL QILADI. MASALAN: AGNO3 + KCN = AGCN + K NO3 AGCN + KCN = К [AG (CN)2] K.B.LAR SUVLI ERITMALARDA HOSIL BO'LADI , LEKIN BOSHQA HOLLARDA HAM ULARNING HOSIL BO'LISHI KUZATILADI 8 MOLEKULA GAZ HOLIDAGI AMMIAKNI QATTIQ HOLDAGI KOBALT XLORID BILAN TASIRLASHISHIDAN KOMPLEKS BIRIKMA HOSIL BO'LADI Verner nazariyasining asoslari KOMPLEKS BIRIKMALARDA MARKAZIY О'RINNI KOMPLEKS HOSIL QILUVCHI YOKI MARKAZIY ATOM EGALLAYDI. MARKAZIY ATOM VAZIFASINI MUSBAT ZARYADLANGAN ME ATOMI BAJARADI UNING ATROFIDA QARSHI ZARYADLI IONLAR YOKI ELEKTR NEYTRAL MOLEKULALAR TO'PLANADI (KOORDINATSIYALANADI) VA ULAR LIGAND YOKI ADDENDLAR DEYILADI VA SHU BILAN BIRIKMANING ICHKI KOORDINATSION CFERASI SHAKLLANADI. QOLGAN, ICHKI SFERAGA JOYLASHA OLMAGAN IONLAR MARKAZIY ATOMDAN BIRMUNCHA YIROQDA JOYLASHIB KOMPLEKSNING TASHQI SFERASINI HOSIL QILADI. 4. LIGANDLAR SONI MARKAZIY ATOMNING KOORDINATSION SONI DEYILADI. KOMPLEKS BIRIKMANING TUZILISHI K3 [Fe(CN)6] Ion - Kompleks tashkil etuvchi Ligand Koordinatsion son Ichki sfera Tashqi sfera [Cu(NH3)4]Cl2 Ichki sfera Tashqi sfera Kompleks ion zaryadi Ichki koordinatsion sfera tarkibiy qismlaridan bir yoki bir nechtasi ion tabiatiga ega bo'lsa hamda manfiy va musbat zaryadlarning umumiy qiymatlarining yigindisi o'zaro mutanosib bo'lsa ichki koordinatsion sfera ma'lum bir zaryad qiymatiga ega bo'ladi Ligandlarning koordinatsion sig'imi Ligandlarning koordinatsion sig'imi yoki dentatligi - ularning markaziy atom atrofida egallay oladigan koordinatsion nuqtalari *bir dentatli *ikki dentatli *uch va ko'p dentatli F O F F F F V V F F F F F F Chugayevning xalqalar qoidasi 2,3 va ko'p dentatli ligandlar halqali helat kompleks ...