Agrokimyoning rivojlanish tarixidan. O'zbekiston va chet ellik olimlarning agrokimyoning rivojlanishiga qo'shgan hissalari

Agrokimyoning rivojlanish tarixidan. O'zbekiston va chet ellik olimlarning agrokimyoning rivojlanishiga qo'shgan xissalari Reja: Agrokimyoviy bilimlarning paydo bo'lishi. Agrokimyoning rivojlanishiga xorijiy olimlarning qo'shgan xissalari. Agrokimyoning rivojlanishiga rus olimlarining qo'shgan xissalari. O'zbekiston Respublikasida Agrokimyoviy tadqiqotlarning boshlanishi va uning rivojlanishiga xissa qo'shgan olimlar. Xulosalar. Tayanch iboralar o'z-o'zini tekshirish uchun savollar Foydalanilgan adabiyotlar Agrokimyoviy bilimlarning paydo bo'lishi Agrokimyoviy bilimlarning paydo bo'lishi, ularning ilk ko'rinishlari qadimgi dehqonchilik davrlariga boribg koladi. Ajdodlarimiz bndan bir necha ming yillar ilgari tuproq unumdorligini oshirish uchun turli-tuman chiqindilardan, gungdan, eski kuygan devorlarning tuproqlaridan va chuchuk suv xavzalarida tuplangan loykalardan unumli foydalanganlar. qadimgi Rim imperiyasi davridanok kukat o'g'itlardan erlarning unumdorligini oshirishda foydalanganlar, kulning, oxakning va gipsning o'g'it sifatidagi ahamiyati maxlum bo'lgan. Yevropakolonizatorlari Amerika mintaqasiga birinchi marta kadam bosganlarida indeytslarning dalalarga ekilgan makkajo'xorini baliklar bilan oziklantirayotganliklarini ko'rib xayron kolgan edilar. Lekin bu qilingan ishlarning ahamiyati o'simliklarning oziqlanish sirlari ochilgunga qadar noanikligicha kolaverdi. Kalimgi Gretsiyaning materialist faylasuflari o'simliklarning hayoti uchun olov, tuproq, suv va xvo zarur ekanligini aytganlar. Ular bu fikrlari bilan xakikatga juda yaqin kelgan edilar, yani katta olov - quyosh o'simliklaridagi fotosintez jarayonining borishida yorug'lik va energiya manbai bo'lib xizmat qiladi, tuproq esa mineral elementlar bilan oziqlanish manbai, havodan karbonat angidrid olinadi va suv esa o'simliklardagi buladigan barcha jarayonlarda ishtirok etadi. Agrokimyoning rivojlanishiga xorijiy olimlarning qo'shgan xissalari Turli xil ekinlarning hosildorligini oshirish uchun tuproqni gung, kul, oxak va boshqa mahalliy o'g'itlar bilan o'g'itlash o'simliklarni oziqlantirishning hozirgi nazariyalari ishlab chiqilishidan ancha ilgari dehqonlar tomonidan kullanilar edi. Lekin usha paytlarda o'g'itlrning ijobiy taxsiri nazariy jihatdan tushuntirib berilmagan bo'lib, bu xol tuproqni o'g'itlashning turli usullarining rivojlanishi va takomillashish yo'lini berkitib kuygan edi. qadimgi mualliflarning asarlarida tuproqning «yogi», yani tuproq unumdorligini oshirishda muhim omil haqida so'z yuritiladi. bu esa o'simliklarning chirindi bilan oziqlanish nazariyasi edi. Mineral moddalar va o'g'itlarning ahamiyati to'g'risidagi fikrlar fransuz tabiatshunosi Bernar Pallisi tomonidan 1563 yilda bildirilgan edi va u shunday yozgan edi: Xamma ekinlarning hayoti va rivojlanishi uchun qandaydir tuz asos bo'ladi, ekinlarga solinayotgan gungning xam ahamiyati uning tarkibida pichan va poxollarning chirishi natijasida hosil bo'lgan tuzning borligidadir, dean edi. Shundan 100 yil utgandan keyin, 1956 yilda ingliz kimyogari Glauberning tajribalari shuni kursatdiki, tuproqka selitra solinishi natijasida u ekinlarning hosildorligiga kuchli taxsir qiladi, yani hosilini keskin oshirib yuborgn. Lekin 17-asr olimlari ushbu fikrni to'g'ri baholay olmadilar, chunki xali azotning kashf etilishi uchun 100 yil bor edi, azotning o'simliklar hayotidagi bebaho ahamiyati yana xam kechrok aniklandi. o'simliklarning havodan oziqlanishi to'g'risidagi jahonshumul ahamiyatga ega bo'lgan fikrni kimyo fanining asoschilaridan M.V.Lomonosov 1753 yilda ...