Aktivlanish energiyasi. Le Shetelye tamoili

Aktivlanish energiyasi. Le shetelye tamoili Aktivlanish energiyasi - molekulalarni faol holatga o'tkazish uchun sarflanadigan energiya. O'lchov birligi jmol. Molekulani aktivlash uchun unga yuqori temperatura, ultratovush, nur ener-giyasi yoki katalizator ta'sir ettiriladi. Har bir reaksiyaning o'ziga xos Aktivlanish energiyasi (Ye) mavjud. Bunday energiyaga ega bo'lgan molekulalar (atomlar, radikallar) to'qnashgandagina reaksiya sodir bo'ladi. Aktivlanish energiyasi Nega manfiy qiymatli ∆G energiya ajralib chiquvchi reaksiya amalga oshishi uchun energiya kerak bo'ladi? Buni tushunish uchun biz reaksiyaga kirishuvchi molekulalarda reaksiya vaqtida aynan qanday jarayon sodir bo'lishini bilishimiz zarur. Reaksiya sodir bo'lishi uchun reagentlardagi barcha yoki ayrim bog'lar uzilishi kerak, shundagina mahsulotda yangi bog'lar hosil bo'lishi mumkin. Kimyoviy bog'lar uzila olishi uchun molekulalar o'tish holati deb ataluvchi beqaror holatga o'tishi kerak. O'tish holati aslida yuqori energiyali holat va molekula bu holatga yetib borishi uchun ma'lum bir miqdordagi energiya - aktivlanish energiyasi - qo'shilishi talab qilinadi. Chunki o'tish holati beqaror va reaksiyaga kirishuvchi moddalar bu holatda uzoq turmaydi hamda kimyoviy reaksiyaning keyingi bosqichiga tezgina o'tib ketadi Umuman olganda, reaksiyaning o'tish holati uchun zarur bo'lgan energiya miqdori reagentlar yoki mahsulotlar o'zida to'plagan energiyadan yuqori bo'ladi, shuningdek, text Etext AEA​start text, E, end text, start subscript, start text, A, end text, end subscript reaksiyaning ekzergonik yoki endergonik bo'lishidan qat'i nazar doimo musbat qiymatga ega bo'ladi. Quyidagi diagrammada ekzergonik to'g'ri reaksiyaning (reagentlar rightarrow→right arrow reaksiya mahsulotlari) aktivlanish energiyasi ko'rsatilgan. Agar reaksiya qarama-qarshi yo'nalishda amalga oshsa (endergonik bo'lsa), o'tish holati o'zgarmaydi, lekin aktivlanish energiyasi nisbatan ko'proq kerak bo'ladi. Chunki hosil bo'lgan mahsulotlardagi energiya reagentlarnikidan ko'ra kamroq, shuning uchun o'tish holati (reaksiyaning cho'qqisi)ga chiqish uchun ko'proq energiya zarur. (Qaytar reaksiyalarda aktivlanish energiyasi yo'nalishi reaksiya mahsulotlaridan o'tish holatigacha bo'lgan oraliqda cho'zilgan bo'ladi.) Aktivlanish energiyasining manbai odatda issiqlikdir, reagent (reaksiyaga kirishuvchi modda) molekulalar issiqlik energiyasini o'z atrofidagi muhitdan oladi Bu issiqlik energiyasi reagent molekulalarning harakatini tezlashtiradi, ularning to'qnashuv chastotasini va kuchini oshiradi, shuningdek, alohida molekulalardagi atomlar va bog'larni bir-biridan itaradi, bu esa bog'larning uzilishini yanada osonlashtiradi. Agar reagent molekula o'tish holatiga yetib olishi uchun yetarlicha energiyani yutsa, u reaksiyaning qolgan qismiga o'tib, davom etib keta oladi. Reaksiyaga kirishayotgan moddalarning konsentratsiyasi, temperatura va bosim (gazlardagi reaksiyalarda) o'zgarganda kimyoviy muvozanatning siljish yo'nalishi umumiy qoida bilan aniqlanadi, bu qoida siljuvchan muvozanat prinsipi yoki Le Shatelye prinsipi deyiladi Le Shatelye prinsipi Agar tashqi ta'sir azot yoki vodorod konsentratsiyasini ortti-rishdan iborat bo'lsa, u holda bu ta'sir shu moddalarning konsen tratsiyasini kamaytiradigan reaksiyaga yordam beradi va, binobarin, muvozanat ammiak hosil bo'lish tomoniga siljiydi. Ammiak konsentratsiyasining ko'payishi muvozanatni boshlang'ich moddalar tomoniga ...