Alkanlarning galogenli birikmalari

Alkanlarning galogenli birikmalari REJA: GALOGEN ALKANLARNING NOMLANISHI VA OLINISH USULLARI. FIZIK VA KIMYOVIY XOSSALARI. MUHIM VA'KILLARI. ALKANLARNING GALOGENLI BIRIKMALARI. Alkan molekulasi tarkibidagi bir yoki bir nechta vodorod atomining o'rnini galogen - ftor, xlor, brom, yodning bir nechta atomi egallagan birikmalar galogenalkanlar deyiladi. KLASSIFIKATSIYASI . Galogen bilan bog'langan uglerod atomiga ko'ra ular birlamchi, ikkilamchi, uchlamchi turlarga bo'linadi. Vodorod atomi bilan almashgan galogenning soniga ko'ra mono-, di-,poligalogenalkanlarga bo'linadi. NOMENKLATURASI Galogenalkanlar IYUPAK va RADIKAL - FUNKSIONAL nomenklaturasida quyidagicha nomlanadi: Bromsiklogeksan ( siklogeksilbromid), ikkilamchi galogensikloalkan Brometan( etilbromid), birlamchi galogenalkan 2-xlorpropan(izopropilxlorid), ikkilamchi galogenalkan OLINISH USULLARI: Alkanlarni galogenlab: 2.Alkin va alkenlarni galogenlab va gidrogalogenlab: СН2 = СН 2 + Br2  СН2Br - СН2Br СН2 = СН2 + HI CH3 - CH2I 3. Spirtlarga galogenid kislotalar, shuningdek, fosfor va oltingugurtnpng galogenli birikmalarini ta'sir ettirib ham galoidalkillar olinadi: 4. Alkil ftoridlarning olinishi. Vodorod ftorid etilen uglevodorodlarga odatdagi sharoitda birikmaydi, balki etilenni polimerlanishga olib keladi, Shuning uchun alkil ftoridlar olish uchun alkil yodid, xlorid yoki bromidga simob, kumush, kobalt va boshqa ftoridlar ta'sir ettiriladi: 5. Alkil yodidlarning olinishi. Natriy yodidning atsetondagi eritmasiga tegishli alkil xloridlar ta'sir ettirilsa alkil yodidlar hosil bo'ladi: FIZIK XOSSALARI: Odatdagi sharoitda metil, etil, propil va butil ftorid, metil va etil xlorid hamda metil bromid gazlardir. Galoidalkillarning o'rta vakillari suyuqliklar, yuqori vakillari esa qattiq moddalardir. Bu moddalar molekulalari tarkibiga kirgan galogen atom massasining ortib borishi bilan ularning qaynash temperaturalari va nisbiy zichliklari ortib boradi. Yodalkillarniig nisbiy zichligi katta va ularning qaynash temperaturalari tegishli bromalkillarnikidan yuqori, bromalkillarniki esa xloralkillarnikiga nisbatan yuqoridir. Ularning gomologik qatorida galoid molekulyar massasi ortib borishi bilan nisbiy zichligi kamayib, qaynash temperaturasi ortib boradi. Ular odatdagi organik erituvchilarda eriydi. Ularning o'zi ham erituvchi hisoblanadi. Uglerod atomidagi elektron bulutning zichligi kamayadi va u qisman musbat zaryadlanadi. Shunday qilib, kovalent bog'ning qutblanishi sodir bo'ladi: Galogenli hosilalarda bog'ning qutblanishi qo'shni uglerod-uglerod va uglerod-vodorod bog'larning qutblanishiga olib keladi. Qutblanish atomlar zanjiri (molekulaning -bog'lari) orqali bir atomdan ikkinchisiga beriladi va galogen atomidan uzoqlashgan sari qutblanish kuchsizlanib boradi: C-F, C-Cl, C-Br va C-J bog'lar bir-biridan qutblanuvchanligi bilan farq qiladi. Ayniqsa, C-J bog'ning qutblanuvchanligi C-F bog'ning qutiblanuvchanligiga nisbatan ancha kattadir. -allil tipidagi birikmalarda galogen faol bo'lsa, -vinil tipidagi birikmalarda galogen faolloigi qisman yo'qolgan. Umuman olganda galogenalkillarning nukleofil o'rin olish reaksiyasi ikki xil mexanizm bo'yicha amalga oshadi. Bu mexanizm bilan tanishish uchun galogenalkillarga ishqorning suvdagi eritmasi ta'sirini ko'rib chiqaylik, bu reaksiya natijasida galogenalkillar osonlik bilan spirt hosil qiladi: Yuqoridagi ikki reaksiyaning ikkinchisi qaytar bo'lib, reaksiya muvozanatini o'ngga siljitish uchun ko'p miqdorda ...