Alkanlarning kimyoviy xossasi va ishlatilishi

Alkanlarning kimyoviy xossasi. Ishlatilishi 10-sinf Kimyo fani darsligi asosida 8-mavzu Reja: Kimyoviy xossalari Kreking. Galogenlash. Degidrogenlash. Kimyoviy xossalari. Alkanlar boshqa uglevodorodlarga qaraganda kimyoviy faolligi nisbatan pastroq bo'lib, ular oddiy sharoitda reaksiyalarga kirishmaydi. Katalizator ishtirokida, temperatura va yorug'lik ta'sirida o'rin olish reaksiyalariga kirishadi. Yonishi. Uglevodorodlar yuqori haroratda yonib, CO2 va H2O hosil qiladi. Alkanlarning umumiy yonish formulasi quyidagicha: CnH2n+2 + (1,5n+0,5)O2 nCO2 + (n+1)H2O CH4 + 2O2 CO2 + 2H2O C3H8 + 5O2 3CO2 + 4H2O Kreking. Yuqori temperaturada to'yingan uglevodorodlarning uglerod uglerod bog'lari uzilib, radikallar hosil qiladi va natijada, uglerod atomi kam bo'lgan alkan va alkenlar aralashmasi hosil bo'ladi. Bu jarayon termik kreking deb ataladi. Agarda kreking katalizatorlar ishtirokida olib borilsa, katalitik kreking deyiladi. Bu usul yordamida uglevodorodlarning tarmoqlangan hosilalari olinadi. Galogenlash. Metan bilan xlor yorug'lik ta'sirida reaksiyaga kirishib, metandagi vodorod atomlari birin-ketin xlor atomlari bilan o'rin almashadi. keyin ikkilamchi uglerod atomlaridagi va oxiri birlamchi uglerod atomlaridagi vodorod o'z o'rnini galogenga beradi. Tarmoqlangan uglevodorodlarni galogenlashda, asosan, uchlamchi uglerod atomlaridagi, Degidrogenlash. Bu reaksiya yordamida alkanlardan tegishli to'yinmagan uglevodorodlar hosil qilinadi. Ishlatilishi. Tabiiy gazning asosi metan yoqilg'i sifatida ishlatiladi. Metandan metil spirt, sirka kislota, etil spirt, sintetik kauchuk, mochevina olinadi. Dixloretan, xloroform va tetraxlormetanlar erituvchi sifatida foydalaniladi. Tetraxlormetan Dixloretan Xloroform Alkanlar yoqilg'i sifatida ham ishlatiladi. ...