Atomning elektron qavatlari

Atomning elektron kabatlari Reja 1. Elektronning ikki xil tabiati. 2. Kvant sonlar. 3. Atom tuzilishi va element larning davriy sistemasi. 4. Elementlarning kimyoviy xossalari va davriy qonunning rivojlanishi. Elektronning ikki xil tabiati Atom tuzilishini o'rganish elektronning ikki xil tabiati borligini kursatdi. Unda zarracha xususiyati xam, to'lqin xususiyati xam mavjud ekanligi aniklandi. Atom tuzilishining kvant (to'lqin) mexanikasiga asoslangan hozirgi zamon nazariyasi elektronning atomdagi holati juda murakkab ekanligini kursatdi. Elektron atomning butun xajmi buylab harakatlanadi va atom yadrosi atrofidadagi fazoning istalgan kismida bula oladi. Elektronning atomdagi holatini belgilaydigan kattalik uning energiyasidir. Elektron energiyasining kattaligi butun sonlar bilan ifodalanib, bular n = q,w,e,r,t,… va xokazo sonlar (to cheksizlikga qadar) bo'lishi mumkin. Bu sonlar kvant sonlar deb ataladi. Kvant sonlari Bosh kvant sonlarning qiymatiga tegishli q,w,e,r,t,y……energiya kavatlari bo'lib, ular kvant kavatlari deyiladi va K, L, M, N, O, P, Q xarflar Bilan ishoralandi. Bitta kvant kavatining uzidagi barcha elektronlar uchun energiya zapasi bir xil bo'ladi~ bunday holda elektronlar bitta energetik daraja. Kavat (pogona) da turibdi deyiladi. Energetik pogonalar pogonachalarga (s -bir, p -ikki, d - uch, f -turtinchi pogonacha) bulinadi. Birinchi energetik pogonaga q ta s pogonacha to'g'ri keladi. Ikkinchi energetik pogonachaga w ta s pogonacha va uchta r pogonacha to'g'ri keladi, uchinchi pogonaga bitta s uchta r va beshta d pogonacha to'g'ri keladi, turtinchi pogonada esa s, r, d, f, pogonachalar mavjud. Ikkinchi kvant son l - orbital ( yoki azimutal yoki yonaki) kvant son deb ataladi. U elektronning ayni xajmda bo'lib turish ehtimolligining fazodagi shaklini ( yani elektron bulut shaklini) ifodalovchi funksiya bilan aloqador kattalik. q ning qiymati 0 dan (n-q)iga qadar butun sonlar bilan ifodalanadi. q=0 holati s - orbital, q=q holatga r - orbital, q=w holatga d - orbital, q=e holatga esa f - orbital muvofik keladi. Bir pogonachada joylashgan elektronning energetik holati xam bir-biridan farq qiladi~ uchinchi kvant son magnit kvant son deb ataladi. Magnit kvant son deb ataladi. Magnit kvant son ms -elektron harakat miqdori vektorining biror yo'nalishga nisbatan proyeksiyasini ifodalaydi, u olishi mumkin bo'lgan qiymatlar soni wq + q ga teng (mw = + lq~ -l). Demak, s-pogonachada bitta , r-pogonachada uchta, d-pogonachada beshta f - pogonachada ettita elektron holat bo'lishi mumkin. Xar kaysi elektron yadro maydonida harakat qilishi bilan birga uzining ichki harakatiga ega' u spin kvant son ms bilan xarakterlanadi. Spin k son ikkita qiymatga ega bula oladi' biri +½, ikkinchisi -½. Shunday qilib, atomdagi xar kaysi elnektron 4 ta kvant son bilan xarakterlanadi. Pogonadagi ...