Davriy qonun va davriy jadvalni o'qitish metodikasi

Mavzu: Davriy qonun va davriy jadvalni o'qitish metodikasi Reja: Davriy qonun va davriy jadvalning ahamiyati. Davriy qonunning ochilish tarixi. Davriy jadvalning tuzilishi. Elementlarning davriy va davriy bo'lmagan xossalari. Davriy jadvaldagi ba'zi qonuniyatlar. Davriy qonun va davriy jadvalning taraqqiyoti. Kimyoviy elementlarning Yer qobig'ida va Koinotda tarqalishi. DAVRIY QONUN VA DAVRIY JADVALNING AHAMIYATI. 30.03.2024 6 Davriy qonunning ochilish tarixi. 1. 1789 y. A.Lavuaze elementlarning biirinchi klassifikatsiyasini yaratdi.(4-guruh). 2. 1812 y. Berselius barcha elemetlarni 2 guruhga ajratdi. 3. 1829 y. Debereyner elementlarni triadalarga ajratadi. 4. 1862 y. Shankrutua elementlarni vint yo'nalishida joylashtiradi. 5. 1865 y. Nyulends elementlarni oktet qatoriga joylashtiradi. 6. Eng yaqin natijaga Lotar Meyer erishadi. 7. 1869 y. D.I.Mendeleyev davriy qonuni. 30.03.2024 7 30.03.2024 8 1789 y. A.Lavuaze elementlarning biirinchi klassifikatsiyasini yaratdi.(4-guruh). 30.03.2024 9 1812 y. Berselius barcha elemetlarni 2 guruhga ajratdi. 30.03.2024 10 1829 y. Debereyner elementlarni triadalarga ajratadi. 30.03.2024 11 1862 y. Shankrutua elementlarni vint yo'nalishida joylashtiradi. 30.03.2024 12 1865 y. Nyulends elementlarni oktet qatoriga joylashtiradi. 30.03.2024 13 Eng yaqin natijaga Lotar Meyer erishadi. 30.03.2024 14 D.I.Mendeleyev davriy qonuni. (1871). 30.03.2024 15 DAVRIY JADVALNING TUZILISHI. 30.03.2024 16 Davriy jadvalning tuzilishi. 30.03.2024 17 30.03.2024 18 IUPAC varianti bo'yicha 30.03.2024 19 30.03.2024 20 30.03.2024 21 30.03.2024 22 30.03.2024 23 30.03.2024 24 Elementlarning davriy va davriy bo'lmagan xossalari 1.Elementlarning valentligi. 2. Yuqori oksidi va gidroksidlarining formulalari. 3. Ularning asos yoki kislotali tabiatga ega bo'lishi. 4. Atom radiusi. 5. Ionlanish energiyasi va potensiali. 6. ts va tq. 7. Rangli birikmalar hosil qilish qobiliyati. 8. Elektromanfiylik. 9. Elektronga moyillik. 30.03.2024 25 Elementlarning davriy xossalari 30.03.2024 26 Elementlarning davriy bo'lmagan xossalari 30.03.2024 27 DAVRIY JADVALDAGI BA'ZI QONUNIYATLAR. 1. To'la o'xshash elementlar (V.B.Nikrasov)- bunday elementlarda turli xildagi oksidlanish darajasida tashqi elektron pag'onalar bir xil tuzilishga ega bo'ladi. 30.03.2024 28 2.Birinchi xil chala o'xshash elementlar - bunday element atomlarining elektron konfiguratsiyasi faqat ba'zi oksidlanish darajalaridagina (eng yuqori oksidlanish darajalaridan boshqa hollarda) o'xshash bo'ladi. 30.03.2024 29 DAVRIY JADVALDAGI BA'ZI QONUNIYATLAR. 3. Ikkinchi xil chala o'xshash elementlar - bu xil elementlar atomning eng yuqori oksidlanish darajalarida bir xil elektron strukturali valent pag'onaga ega bo'ladi. 30.03.2024 30 DAVRIY JADVALDAGI BA'ZI QONUNIYATLAR. 4. Dioganal o'xshashlik - bir gruppadagi element atomi qo'shni gruppaning keyingi davrida joylashgan element atomiga o'xshash xossalarni namoyon qiladi. 30.03.2024 31 DAVRIY JADVALDAGI BA'ZI QONUNIYATLAR. 5. Ichki davriylik - davr bo'yicha element atomlarining ba'zi xossalarida ichki davriylik qonuniyati kuzatiladi. 30.03.2024 32 DAVRIY JADVALDAGI BA'ZI QONUNIYATLAR. 6. Ikkilamchi (vertikal) davriylik - elementlarning xossalari har qaysi guruhchada bir tekisda o'zgarmasdan, balki ...