Davriy sistemasining ikkinchi guruh elementlari

OLIY VA O'RTA MAXSUS TA'LIM VAZIRLIGI BUXORO DAVLAT UNIVERSITETI Tabiiy fanlar fakulteti kimyo yo'nalishi 2.1 kim-14 guruh talabasi JUMAYEV MIRJALOLNING Noorganik kimyo fanidan tayyorlagan KURS ISHI. QABUL QILUVCHI. Davriy sistemasining ikkinchi gruppa elementlari. Gruppaning umumiy ta'snifi Berilliy, Magniy, Kaltsiy,gruppachasi elementlari Stronsiy, Bariy,Radiy elementlarining umumiy ta'snifi Reja: Davriy sistemaning ikkinchi gruppasi ham ikki gruppachadan iborat. Ikkinchi grupa elementlarining eng yuqori oksidlanish darajasi +2 ga teng.bosh gruppacha elementlariga Be va Mg kiradi. Bosh gruppacha elementlari atomlarining sirtqi qavatida ikkitadan s-elektron bo'ladi. Ularning qaytaruvchi xossalari ishqoriy metallarnikiga qaraganda kuchsizroq ifodalangan. Be- guruppacha elementlarining kashf etilish tarixi. Be- Vokelen 1793-yilda berill mineralida berilliy borligini aniqlagan bo'lsa-da uni 1827-yilga borib Vyoller Berilliy xloridni kaliy bilan qaytarib Be olishga muvaffaq bo'ldi. XX-asrning yigirmanchi yillaridan boshlab ya'ni kashf qilingandan 100 yil keyin berulliy sanoat miqyosida olina boshlandi. I.V.Avdeyev berilliy oksidni tekshirib uning tarkibida bir atom berilliyga bir atom kislorod to'g'ri kelishini, atom massasi 9.26 ga tengligini aniqlagan. Tabiatda tarqalishi: Berilliy tabiatda ba'zi nodir silikatlar va alyuminosilikatlar xolida uchtaydi. Berilliy tabiatda berill, zumrad, smagard, aleksandrit kabi birikmalari uchraydi. Bu metallar geksogonal kristal panjara hosil qilib kristallanadi. Sc juda mo'rt, Y va La yaxshi bolg'alanuvchan metallardir. Sc - Y- La- Ac qatorida metallarning qaytaruvchanligi chapdan o'nga o'tgan sari kuchayib boradi La va Ac odatdagi sharoitda Sc va Y esa qizdirilganda suvni parchalaydi : 2Me+6H2 O=2Me(OH)3 +3H2 Sc+H2 =ScH2 Birikmalari: ScH2-elektr oqimini juda yaxshi o'tkazadigan qora kukun. LaH2,5-lantanning eng barqaror gidridi,uni LaH2 va LaH3 ning aralashmasi deb qarash mumkin. LaH3 havoda qizdirilsa quyidagi reaksiya sodir bo'ladi: 4LaH3 +6O2=2La2 O3 +6H2O LaCl3 +H2O=LaOCl+2HCl Lantonoidlarning tabiatda tarqalishi Lantonoidlarning xossalari Erkin metal holidagi lantonoidlar-kumushsimon oqish tusga ega Og'ir metall,biroz yoqori temperaturada suyuqlanadi,yaxshi bolg'alanadi, Plastik xossaga ega. 3.Kukun holatda o'z-o'zicha yonish xossasiga ega. 4.Qizdirilganda oksidlovchilar bilan reaksiyaga kirishib,oksidlar, galogenidlar,Sulfidlar hosil qiladi. 5.P,N2,C,H2 va kislotalar bilan shiddatli reaksiyaga kirishadi. Uranning eng muhim rudalari Aktinoidlarning ishlatilishi U,Th,Pu atom reaktorlari uchun yoqilg'i sifatida qo'llaniladi ThO2 yuqori temperatuda o'tga chidamli moddalar tayyorlashda ishlatiladi. Uran tuzlari shisha pishirish ishida (shishaga rang berish uchun)va yuqori temperaturada qo'llaniladigan sirlar tayyorlashda ishlatiladi. E'tiboringiz uchun rahmat!! ...