Dispers sistemalarning qovushqoqligi

Dispers sistemalarning kovushkokligi Molekulalari tarkibigda o'zaro kavalent boklanish orqali birikkan yuz, imng va o'n minglarga atomlar bo'lgan birikmalarga yuqori molekulyar birikmalar (YuMB) deyiladi. CH2 - CH - CH2 - CH -Cl CH2 - CH - Cl CH2 - CH - Cl Tabiatda tseliloza, oqsil, glikogen (go'sht tarkibidagi polimer modda), kraxmal, kauchuk va boshqa polimerlar ko'p tarkalgan. Butun kayvanot va o'simliklar asosan polimer moddalaridan tuzilgan. hozirgi vaqtda polimerlarni juda ko'p turi sun'iy yo'l bilan olinadi. Masalan, kapron, neylon, lavsan, viskoza va atsetat ipaklar, nitron. Polimerlarni ishlab chiqarish hozirgi zamon sanoatining muhim sohalaridan biriga aylandi. Polimerlar kora, ayniqsa rangdor metallarni ko'p miqdorida tejashga yordam beradi.yuqori mollekulyar birikmalarining mollekulalari tarkibida malum sogdagi atomlar gruppasi - zvenolar bo'ladi, masalan polivinilxlorid molekulasi: CH2 - CH - Cl ni olsak, uning tarkibida gruppa soni katto 300ga etadi. yuqori molekulyar birikma fakat bir xil tarkibli zvenolardan iborat bo'lsa, bunga polimer deyiladi. Masalan polivinilxlorid, polietilen, polipropilen va boshqalar. kar xil monomerlarning polimerlanish maksuloti sopolimerlar deyiladi. Masalan, vinilxlorid vinilatsetat bilan sopolimerlari. Agar monomerlardan polimerlar kosil bo'lish protsessi suv, spirt va kuyi molekulyar moddalar ajralib chiqishi bilan sodir bo'lsa, bu protsess polikondensatlash deyiladi. Malum bir polimerning kamm molekulalari bir xil kattalikda bo'lmaydi, chunki molekularni hosil kilgan zvenolarning tarkibi bir xil bo'lsada, ularni soni molekulalarda xam bir xil bo'lavermaydi; bu hodisa polidisperslik deyiladi. Tabiiy va sun'iy polimerlar poliderspepr bo'lganligi uchun, bazan ularni fraksiyalarga ajratishga tukri keladi. Fraksiyalarga ajratishiga polimerlarning eruvchanlik, diffuziya va sedimentatsiya xossalaridagi farqlardan foydalanadi. Polimerlar tarkibidagi molekulyar zanjirlarning tashqi sharoit o'zgartirilganda o'z konfiguratsiyalarini o'zgartirish xususiyati, yani ularning egiluvchan yoki qattiq bo'lishi makromolekulaning asosiy xossalardan biri kisoblanadi. Ana shu jihatdan karaganda barcha makromolekulalar beshta asosiy tipga bo'linadi: chiziqli egiluvchan makromolekulalar. Bu tipdagi polimerlar shu bilan xarakterlanadiki, ularni tashkil kilgan makromolekulalarning uzun zanjirlarining zvenolari erkin ravishda aylana olaydi va zanjirlar bir-biriga o'zaro kuchli ta'sir ko'rsatmaydi. Misol uchun, tabiiy kauchuk, sintetik kauchuk. chiziqli qattiq makromolekulalar. Uzinchok qattiq makromolekulalardan tuzilgan polimerga tsellyuloza va uning efirlari, polivinilxlorid, polietilen, polipropilen va boshqalar kiradi. Spiralsimon makromolekulalar. kayot uchun zarur bo'lgan oqsillar, aminokislotalar, spiralsimon makromolekulalar katoriga kiradi. Ularni tashkil kilgan - CO - NH - gruppalar o'zaro valen boklanishar va vodorod boshlanish bilan boklangan. tarmoqlangan makromolekulalar. Bular katoriga kraxmal, polisaxoridlar kiradi. Kraxmal sovuk suvda erimaydi. kaynok suvda kraxmal donalari bo'kib kraxmal elimini hosil qiladi. YuMBning erish uning bo'qishdan boshlanadi. Bu hodisa past molekulyar moddalarda uchramaydi. Polimer erituvchiga solinganda erituvchining bir kismini o'ziga yutib xajmi va ogirligini orttiradi. Bu hodisa erituvchining molekulalari polimer molekulalari orasiga kiradi. Polimer ichida ...