Diyen uglevodorodlari

Diyen uglevodorodlar Diyenlarning nomlanishi, sinflanishi, izomerlanishi. Diyenlarni olish usullari. 1,3-diyenlar. Kon'yugirlangan qo'sh bog'larining elektron tuzilishi. Allen turidagi diyenlar. Tuzilishi. Diyenlarning kimyoviy xossalari: galogenlarning, vodorod galogenidlarning elektrofil birikishi. Diyen sintezi. Polimerlanish reaksiyalari. Tabiiy va sun'iy kauchuk. Diyenlarning ishlatilishi Molekulasida ikkita qo'sh bog' tutgan birikmalarga diyen uglevodorodlar deyiladi. Umumiy formulasi CnH2n-2. Molekulada qo'sh bog'ning bir-biriga nisbatan joylashishiga qarab, diyenlar uch turga bo'linadi. 1. Allen turidagi diyen uglevodorodlar. M-n: CC CH2CCH2 allen, propadiyen CH3-CHC=CH2 metilallen, butadiyen-1,2 2. Konyugirlangan bog' tutgan diyen uglevodorodlar. M-n: 3. Ajratilgan qo'sh bog' tutgan diyen uglevodorodlar. Qo'sh bog'lar bir-biridan (CH2) guruhlar orqali ajratilgan bo'ladi. CH2=CH-CH2-CH=CH2 divinilmetan, pentadiyen-1,4 CH2=CH-CH2-CH2-CH=CH2 diallil, geksadiyen-1,5 Bu tur birikmalar o'zining xossalari bilan alkenlarga o'xshab ketadi. Diyenlar tabiatda polimer holida uchraydi. Ayniqsa ismaloq o'ti, geveya daraxtining shirasida izopren kauchuk holida uchraydi. Diyenlar asosan sintez qilib olinadi. 1.Allen turidagi diyenlar olishning umumiy usuli: 2.Ajratilgan qo'sh bog' tutgan diyenlarni allil galogenidlarga metallar ta'sir ettirib olinadi: 3. Konyugirlangan qo'sh bog' tutgan diyenlarni sintez qilish usullari. a) Alkanlardan degidrogenlash bilan olish: b) Glikollardan olish: v) Atsetilen asosida diyenlar olish: g) Propilendan va chumoli aldegididan sintez qilish. d) Lebedev S.V. usuli bo'yicha olish: Allen, divinil, izopren gaz moddalar. Allen molekulasi o'ziga xos tuzilishga ega bo'lib, undagi to'rtta vodorod atomlari ikkita o'zaro perpendikulyar tekisliklarda yotadi. Uchta uglerod atomlari har xil gibridlanish holatida bo'lib, to'g'ri chiziqda yotadi: Allen turidagi diyenlar birikish va polimerlanish reaksiyalariga oson kirishadi: Bu diyenlar ichida konyugirlangan bog' tutgan birikmalarning ahamiyati katta. Bunday diyen birikmalarning ikkita qo'sh bog'i bitta qo'sh bog'dek reaksiyaga kirishadi. Bu bog'larning uzunligi oddiy va qo'sh bog'larning uzunligidan farq qiladi: Diyenlar uchun birikish reaksiyasi xarakterli: Reaksiyaning borishiga erituvchi, harorat va reagent ta'sir qiladi. Gidrogenlash. 1,3-Alkadiyenlarni alkenlarga yoki alkanlargacha qaytarish mumkin. Alkadiyen-1,3 ga elektrofil reagentlar oson birikadi: Diyenlarning polimerlanishi natriy metali yoki metallorganik birikmalar ta'sirida boradi: Tabiiy kauchuk sis-poliizoprenning polimeridir: Diyen uglevodorodlar asosan sintetik kauchuk olish uchun ishlatiladi. Adabiyot: O.YA.Neyland Organicheskaya ximiya. M.: «Viysshaya shkola». 1990. S. 130-143. A.N.Nesmeyanov, N.A.Nesmeyanov Nachala organicheskoy ximii. Kniga .: 1969. S. 286-302. Dj.Roberts, M.Kaserio Osnoviy organicheskoy ximii. Chast .: «Mir», 1978. S. 286-305. A.Terney Sovremennaya organicheskaya ximiya. T. .: «Mir», 1991. S. 495-535. Q.N. Axmedov, X.Y. Yo'ldoshev Organik kimyo usullari. I-qism. T.: «Universitet». 1998. 53-55 b. Diyen uglevodorodlari Reja: Sinflanishi Oddiy bog' bilan ajratilgan ikki qo'shbog'li (konyugatsion) diyenlar Tabiiy va sintetik kauchuklar Ayrim vakillari Diyen uglevodorodlari Diyen uglevodorodlarining tuzilishida qo'shbog' ishtirok etadi. Ularning umumiy formulalari CnH2n-2 bilan ifodalanib, n3 sharti qoniqtirilishi shart. Qo'shbog'larning o'zaro joylashuviga qarab diyen uglevodorodlari 3 guruhga bo'linadilar va ...