Donni qabul qilish

Donni qabul qilish ( spirt ) Reja: 1. Donni qabul qilish. Don sifatiga qo'yilgan talablar. 2. Donni hidga tekshirish. 3. Donni tamga tekshirish. 4. Donni namlika tekshirish. 5. Donni siloslarda saqlash. Donni qabul qilish Solod ishlab chio'arish uchun faqat yuqori sifatli arpa, javdar, suli va tariq ishlatiladi. Ushbu donlar quyidagi jadvalda keltirilgan talablarga javob berishi shart. 4-jadval * To'rtinchi kecha-kunduzda Qabul qilingan donlar rangi: arpa - och sariq (qoraygan donlar bo'lishiga ham ruxsat beriladi); suli - oq yoki sariq; tariq - sariq, qizil, kulrang, oq; javdar - sariq va turli tusdagi yashil rangda bo'lishi lozim; hidi - donga xos; qo'lansa, mog'orlagan yoki boshqa begona hidlar bo'lishiga ruxsat berilmaydi. Pishirishga yuboridadigan don sifati me'yorlanmaydi. Biroq don yuqori kraxmallilikka ega bo'lishi, boshoqli o'simliklar turidan bog'liq holda namligi 14-17 % bo'lishi va yuqori bo'lmagan ifloslikka ega bo'lishi lozim. Don sifatini oldindan baholash uchun organoleptik usullardan foydalaniladi. ²idga tekshirish. Kaftga bir siqim don olinadi va nafas bilan isitiladi. Isitish maqsadida quyidagim usuldan ham foydalanish mumkin: toza shisha idishga oz miqdordagi don va uning ustiga harorati 60 oS bo'lgan suv quyiladi. 2-3 min dan so'ng suv to'qiladi. Ikkala holda don hidi hid bilish organi bilan aniqlanadi. Tamga tekshirish. Bir necha donni chaynab, tamini aniqlaydilar. Rangga tekshirish. Don rangi etalon bilan taqqoslanadi. Iffloslanganlikka tekshirish. Bir hovuch donni asta-sekinlik bilan 1-2 daqiqa davomida aylanma harakatga keltiradilar. Natijada yengil xas-cho'p yuqoriga ko'tarilib, og'iri pastga tushadi. Barmoqlar orasidan don pastga tushgach, qoldiq xas-cho'p og'irligiga qarab donning ifloslanganlik darajasini aniqlaydilar. Namlikka tekshirish. ²o'l don shaffofligini yo'qotadi hamda xiralanadi, sochiluvchanlik xususiyatini yo'qotadi. Quruq don barmoq oralaridan bemalol sochiladi (yani o'tib ketadi), ho'l don esa to'dalanib qoladi. Quruq don massasi ichiga qo'l tiqilganda sovuqlik, ho'l donga qo'l tiqilganda esa issiqlik va namlik seziladi hamda qo'lga donolar yopishib qoladi. Qattiq yuzada donni pichoq bilan ikkiga bo'lganda namligi 14-15 % bo'lgan don bo'lakchalari ikki tomonga uchib ketadi; 16-17 % namlikka ega bo'lgan don bo'lakchalari uchib ketmaydi; 17 % dan ortiq namlikka ega don esa eziladi. Albatta, yuqorida keltirilgan analizlar don sifati haqida birlamchi tasavvur qilish uchungina o'rinlidir. Lekin amaliyotda ushbu analizlar ham ahamiyatga ega. Yani, aytaylik, spirt zavodiga bir necha korxonalardan don kelsin. Albatta namlikka tekshirish orqali namligi yuqori bo'lgan donlar alohida sig'imlar (silos)da (mos ravishda alohida maydonlarda) saqlanadi va tezda qayta ishlashga yuboriladi. Donlar nuqsonlik darajasi to'rtga bo'linadi: birinchi nuqsonlik darajasidagi don - biologik tinch holatdan chiqqan don bo'lib, bulardan solod hidi kelib turadi; ikkinchi nuqsonlik darajasidagi don - mog'orlagan hidli don; uchinchi ...