Elektroliz jarayoni va uning ahamiyati

Elektroliz jarayoni va uning ahamiyati Elektroliz. Faradey qonunlari. Anod va katodda ketadigan jaraenlar. Elektroliz Elektroliz jarayoni xam oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi bo'lib, bunda galvanik elementlarning ishlash jarayoniga aksincha sirtdan berilgan elektr energiyasi kimyoviy energiyaga aylanadi. Agarda elektrolitlarni eritmasiga eki suyuklantirilgan elektrolitlarga 2 ta elektrod tushirib ularni uzgarmas tokka ulansa eritmadagi kationlar katodga, anionlar esa anodga tomon boradi. Katodga elektr manbaidan elektronar kelib turganidan u manfiy zaryad.n buladn, uning elektronlarini kationlar biriktirib olib neytrallanadi, yani tsaytariladi. Anodda1I elektronlar elektr manbaiga tortilgani uchun unda elektronlar etishmaydi va shu sababli anod doimo musbat zaryadli bo'ladi. Anionlar anodga borganda elektronlarni beradi va neytrallanadi yani, oksidlanadi. Shunday qilib suyuk elektrolitdan yoki uning eritmasidan elektr toki o'tkazilganda elektrolit parchalanadi va bunga elektroliz deyiladi. Shunday qilib oksidlanish-qaytarilish reaksiyalarini asosiy xususiyatlari ko'rib utildi. Lekin shuni xam takidlash kerakki, k.aytaruvchi moddalar kuchli oksidlovchi moddalar ta'sirida oksidlanishi bilan birga, ular xam bazan, boshqa moddalarga nisbatan oksidlovchi bo'lishi mumkin. Masalan, H2SO3 xlor ta'sirida oksidlanib sulfat kislotaga aylanadi: H2SO3+C12+H2O=H2SO4+2HCI yoki , SO32-+C120+H2O= SO42-+2H++2CI- Uni musbat turt valentli oltingugurti oksidlanib, musbat olti valentli, nol valentli xlor esa raytarilib, manfiy 1 valentli bo'lib koldi: S+4-2e-S+6, S12°+2e-2SI-1 Bu reaktsyayadagi ^aytaruvchi N2SOz vodorod sulfid bilan reaksiyaga kyarishganda oksidlovchi bo'lib koladi, chunki H2S kuchli qaytaruvchidir: H2SO3+2H2S=3S+3H2O yoki S4++2S2-=3S0, yani SO3 dagi oltingugurt +4 valentli, u 2S dan 4 elektron k,abul qilib olib, S0 ga qadar qaytariladi, S2 esa elektronlarni yukotib oksidlanganligidan S0 ga aylanadi. Bu tenglama a'zolarining oldidagi koeffitsentlarini topish uchun, reaksiya vaqtida valentliklari uzgargan yani oksidlangan va k,aytarilgan elementlarning reaksiyaga kirishishidan va keyingi zaryadlarini qanday ekanliklaryani aniklab, ular formula ustiga .yoziladi: +1 -2 0 +1-10 N2 S + Br2 -2HBr+S Demak, S2 ikki elektronini yuk.otib oksidlanadida S0 ga aylanadi. Vg bir elektronni k,abul k.ilib olib,qaytariladi va Vg'ga aylanadi. N+ni zaryadi xam, valentligi xam uzgarmaydi. Bunday uzgarmagan ion va atomlarning zaryadlari reaksiyani tenglamasivi tuzishda hisobga olinmaydi: S2-2e S0 2 Vg 0+e -Vg1- 1 Yukrrida oksidlanuvchi yukrtgan elektronlarni soni qaytaruvchi kabul kilgan elektronlarni soniga xamma vaqt tent bo'ladi deyilgandi. Bunda yuqotilgan va kabul qilingan elektronlar soning eng kichik kupaytmasi 2 ga teng. Bunda S2 ion 2 elektron yukrtadi, lekin bu 2 elektronlar bromning xar bir atomiga 1 tadan birikadi, demak 1 ta S~2ga 2ta Vg to'g'ri keladi: S-2-2e-S° 12 1 Vg°+e -Br-1 1 2 Demak tenglamada H2S ni koeffitsiyenti 1 ga, NVg niki esa 2 ga tengdir, yani H2S+Br2=2HBr+S va xakoza. Moddalarning tuzilishn U rta asrlardayor moddalarning va ularni tashkil qiluvchi molekulalarning tuzilishlarini bilishga urinishlar bo'lgan. Molekulaning tuzilishini bilishga ulug ...