Formaldegid va sirka aldegidi ishlab chiqarish

Formaldegid va sirka aldegidi ishlab chiqarish Reja: 1.Formaldegid (metanal, chumoli aldegidi) 2.Metanolni oksidlab degidrogenlash usulida formaldegid ishlab chiqarish. Formaldegid NSNO-rangsiz o'tkir xidli gaz qaynash har orati -19,2o S, suyuq holatda zichligi -20o S da 0,815 tm3 havo bilan 34,5% xajmdagi aralashmasi portlaydi. U suvda, spirda yaxshi eriydi, benzol, efir, aralashmasida kam eriydi. Alifati o'g'livodorodda erimaydi. Oson polimerlanadi (paraform to'g'ri chiziqli tuzilishga ega). pNSNO+ N2O N-(-O-CH2-)p-ON. (p=8-100) Polimerlanish jarayoni qaytar bo'lib, paraform osonlikcha kislota va ishqorlar ta'sirida depolimerlanadi. Zaharli ChXK si 0,05 mg m3. Formaldegid odatda 37% li suvli eritma shaklida ishlab chiqariladi, qaysikim unda formaldegid gidrat (NSNO*N2O) shaklida va polioksimetilenglikol (kichik molekulyar massala polimer) shaklida bo'ladi. Formaldegid yuqorimolekulyar massali polimerga aylanmasligi uchun (cho'kma tushib apparatlarni to'ldirib tiqilib qolmasligi uchun ) unga 6-15 % gacha metanol qo'shiladi. Formaldegid dunyoda ko'p miqdorda ishlab chiqariladi. Dunyoda 1980- yilda 2 mln. t. dan ortiq formaldegid ishlab chiqarilgan. U organik sintez sanoatida zaharsizlantiruvchi modda sifatida ishlatiladi, undan fenolo-, karbamido- va melamidoformaldegidli polimerlar ishlab chiqarishda, yarim mahsulot sifatida izopren, pentaeritrit, urotropin sintezlashda ko'p ishlatiladi. U yana kimyoviy tola, ko'p atomli spirtlar, bo'yoqlar, portlovchi Formaldegid metan va uning gomologlarini havo yoki kislorod bilan oksidlab yoki metanoldan olinadi. Metan oksidlanganda quyidagicha reaksiya boradi. SN4 +0,502 = SN3ON -N (a) SN3ON+0,502=NSNO+N2O-N (b) (b) reaksiya mis va kumush birikmalari katalizatori ishtirokida tez boradi. Ammo kislorodni kam miqdorda olish kerak, aks holda hosil bo'lgan formaldegid ham oksidlanadi: NSNO +0,502=NSOON (v) va NSOON+0,502=SO2+ N2O (g) moddalar, formatsevtik preparatlar olishda ishlatiladi. Shuning uchun hamda formaldegid unumining pastligi sababli formaldegid asosan metanoldan ikki usulda: oksidlanib degidrogenlash va oksidlab olinadi. Metanolni oksidlab degidrogenlash usulida formaldegid ishlab chiqarish. Metanolni oksidlab degidrogenlash katalitikgeterogen jarayon hisoblanadi. SN3ON+0,502=NSNO +N2O-N, (N1=156,3 kJ) (d) SN3ONNSNO+N2-N2 (N2=85,2 kj) (e) Reaksiyada katalizator mis kirindisi tursimi va pemzaga yotqizilgan kumush hisoblanadi. Asosiy reaksiya (d,e) bilan bir qatorda qo'shimcha reasiyalar (v,g) ning chuqur oksidlanishi hamda degidrogenlanish va gidrogenlanish reaksiyalari ham boradi. SN3ON NSNO SO; SN3ON +N2 SN4 +N2O Qo'shimcha reaksiyalarni kamaytirish uchun metanolga 10 % gacha suv qo'shiladi hamda kislorodni kam olinadi. Reaksiya 500-600 S haroratda boradi. Kontaktlash vaqti 0,02 sekund. Shunday sharoitda formaldegid unumi 80-85 % bo'ladi. 13.1 rasmda metanolni oksidlab degidrogenlash usulida formaldegid o'lishning texnologik sxemasi berilgan. Metanol (10 % suv saqlaydi) bosimli bakdan 1 bug'lantirgichga 2 tushadi. U issiq suv bilan yoki reaktorning 6 sotuvchida ekzoterlik reaksiya natijasida hosil bo'ladiganbug' bilan qizdiriladi. Bug'lantirgichga metanol orqali changdan tozalanib chiqqan havo ham kiritiladi. Hosil bo'lgan bug' havo aralashmasi tomchidan tozalovchi (tomchitozalagich ) 3 orqali ...