Geterohalqali birikma vakillari

Geterohalqali birikma vakillari Reja: Uch azoli geterohalqali vakillari To'rt azoli geterohalqali vakillari Bitta geteroatomli 5 azoli geterohalqali vakillari: Ikkita geteroatomli 5 azoli geterohalqali vakillari: Geterohalqali birikmalar halqa tarkibida S va N dan tashqari geteroatomlarni (N,S,O,P,Se,Si,Te,As,va bosh.) saqlagan halqali organik moddalar - geterohalqali birikmalar deyiladi. Lekin geterohalqali birikmalardan eng barqarori, keng tarkalgani, yaxshi urganilgani va ahamiyatlisi tarkibida N, 0, S saklagan geterohalqali birikmalardir. Geterohalqali birikmalar uch halqali, turt halqali, 5, 6, 7 va 8 halqalilar bo'ladi. Geterohalqali birikmalar tarkibida 1, 2, 3, 4, 5 va undan ko'p geteroatomlarni sakdashi mumkin. Geterohalqali birikmalarning halqalari to'yingan va to'yinmagan, oddiy yoki kondensirlatan bo'ladi. Murakkab geterohalqalilar - kondensirlangan halqalar sistemasidan iborat. Geterohalqali birikmalarning ahamiyati nixoyatda katta. Masalan, kon temi, yashil o'simliklarning xlorofili, nuklein kislotalar, vita'minlar, antibiotiklar, alkoloidlar, roststimulyatorlar, pestitsidlar, buyoklar, insektitsidlar va boshqalarni tarkibida geterohalqalar saqlanadi. Geterohalqalilik birikmalar xam aromatik birikmalar kabi galogenli xossalari spirtli guruhliliklari, aldegid, ketonlar, karbonkislotalik va boshqa hosilaliklarga bulinadilar. Nomlanishi: Odatda geterohalqali birikmalarning emperik nomlari kuprok kullaniladi: 3 halqalilarda: oksiran, pirrol, furan, tiofan, piridin va boshqalar. Kondensirlanmagan geterohalqalilik birikmalarda halqadagi atomlarni nomerlash geteroatomdan boshlanib, geteroatomlarga 1 rakami bilan belgilanadi: Agar halqada bir necha har xil geteroatom bo'lsa, undan avval O ga keyin Sga 2, so'ngra N ga 3 raqam qo'yib chiqiladi: yani uni raqamlash O dan boshlanib, oxiri N da tamom bo'ladi. Geterohalqadagi ikkilamchi va uchlamchi N gruppalar bo'lsa, ikkilamchi azot 1 raqami bilan belgilanadi. Demak, 2 va undan ortiq geterohalqali O,S,NH,N tartibiga rioya qilingan holda nomerlanadi. Uch azoli geterohalqali vakillari: To'rt azoli geterohalqali vakillari: Bitta geteroatomli 5 azoli geterohalqali vakillari: Ikkita geteroatomli 5 azoli geterohalqali vakillari: Uchta geteroatomli 5 azoli geterohalqali vakillari: Olti azoli 1 ta geteroatom saqlagan geterohalqalilar: Olti azoli 2 ta geteroatom saqlagan geterohalqalilar: Yetti azoli 1 ta geteroatom saqlagan geterohalqalilar: 3-va 4- azoli geterohalqalilar: Olinish usullari: 2.Sanoatda oksiran etilenni havo kislorodi ishtirokida t=300-400C, katalizator Ag ishtirokida: γ-galogenspirtdan oksetanni olish. γ-xlorpropanol oksetan q.x=47,80S Kimyoviy xossalari: Etilenglikol 2-etoksietanol yoki etiltsellozolv mexanizm: oksoniy birikma oksiranlar HCl, NH3, H2N-R, metalorganik birikmalarni xuddi shunga o'xshash biriktirib oladilar. etanolamin dietanolamin trietanolamin mexanizm: Oksiranga alifatik aminlar ta'sir ettirilsa: N-alkilaminoetanol Oksiranga Mg-organik birikmalar ta'sir ettirilsa, so'ngra gidrolizga uchratilsa tegishli spirtlar hosil bo'ladi. Etilenoksid (oksiran)ni kuchli asoslar ishtirokida polimerlab polietilenoksid olinadi. Polietilenoksid yoki polietilen glikol Polietilenoksid molekulyar massasiga qarab har xil agregat holatga bo'ladi. Mm=400 bo'lsa-suyuqlik, farmatsiyada yaxshi erituvchi sifatida dorilarni eritishda qo'llanilinadi.mas. malxamlar, tabletkalar tayorlashda qo'llanilinadi. Oksetan Oksetan kimyoviy xossalariga ko'ra oksiranga o'xshash. Birikish reaksiyasiga xarakterli va halqani uzilishi bilan boradigan reaksiyalar. Oksiran va oksetanlarni ...