I-guruh yonaki guruhcha metallari

Mavzu: I guruh yonaki guruhcha metallari Kimyo I GURUH YONAKI GURUHCHA METALLARI Au Cu Ag Cu Ag Au Mis kolchedani CuFeS2 Kuprit Cu2O Azurit 2СuCO3 ·Cu(OH)2 Kovellin CuS Malaxit СuCO3 ·Cu(OH)2 Xalkozin - Cu2S Sof Ag Elektrum Au Ag Argenit Ag2 S Kerargirit AgCl Sof Au Elektrum Au Ag Kalaverit AuTe2 Mutmanit (Ag, Au)Te Utenbogardit Ag3AuS2 TABIIY BIRIKMALARI I GURUH YONAKI GURUHCHA ELEMENTLARI. ATOM TUZILISHI. FIZIK XOSSALARI Cu Ag Au Oddiy moddalar bilan Cu + Cl2 =CuCl2 2Cu + O2= 2CuO Cu +S =CuS (Cu2S) Murakkab moddalar bilan 2Cu + 4HC1 + O2 =2CuCl2+ 2H2O 2Cu+2H2SO4+O2=2CuSO4+2H2O Cu+2H2SO4(k)=CuSO4+SO2+2H2O Cu+4HNO3(k)=Cu(NO3)2+2NO2+2H2O 3Cu+8HNO3(s)=3Cu(NO3)2+2NO+4H2O Sifat reaksiyasi Cu2+ + S2- → CuS ↓qora Cu2++2OH-→Cu(OH)2↓ (zangori) Kimyoviy passiv, havoda qizdirilganda ham oksidlanmaydi, lekin Ag buyumlar vaqt o'tishi bilan qorayadi. Bunga sabab Ag sirtida Ag2S hosil bo'ladi. HNO3 da, qizdirilganda kons. H2SO4 da ham eriydi 4Ag+2H2S +O2 →2Ag2S+2H2O 2Ag+2H2SO4(k) →Ag2SO4 + SO2+2H2O 3 Ag+4HNO3(s) →3AgNO3+NO+2H2O Ag+2HNO3(k)→AgNO3+NO2+H2O Ag tuzlari gidrolizlanmaydi Sifat reaksiyasi Ag+ + Cl- → AgCl↓, oq-pag'a Juda qattiq qizdirilganda ham oksidlanmaydi. Au shoh arog'i deb ataladigan kons HNO3 va HCl lami 1:3 mol nisbatli aralashmasida, xlorni O2 bilan boyitilgan suvli eritmasida, selenat kislotada eriydi Au+3HCl+HNO3=AuC13+NO+2H2O 2Au+6H2SeO4=Au2(SeO4)3+3SeO2+ 6H2O Au ning barcha birikmaiari termik beqaror, qizdirilganda oson parchalanib oltinga aylanadi KIMYOVIY XOSSALARI Cu 2Cu2S + 3O2 →2Cu2O + 2SO2 Cu2S + 2Cu2O → 6Cu + SO2 Ag Sianlash usuli: Ag2S + 4NaCN → 2Na[Ag(CN)2] + Na2S Amalgamali usul 2Na[Ag(CN)2]+Zn→2Ag+Na2[Zn(CN)4]2 OLINISHI Suv bilan yuvish usuli Amalgamali usuli Gidrometallurgik usuli Au -Olinishi Cu Ag Au 50% mis elektrotexnikada sim, kabellar olishda ishlatiladi. Znli qotishmalari jez, chaqa tangalar olishda, Sn li qotishmasi - bronza uchqur chiqarmaydigan mashina kalitlari, zanglamaydigan kranlar olishda ishlatiladi. Cu hayot uchun muhim mikroelement. Cu birikmasi - gemotsianin tuban hayvonlarda, masalan, qisqichbaqani ko'kish (Cu2+ ioni rangi) qonida O2 tashiydi. Ag elektr kontaktlari, ko'zgu, archa o'yinchoqlari tayyorlashda ishlatiladi. Ag, Au mikroblami o'ldiradi. Au zargarlikda, tibbiyotda, kosmetologiyada ishlatiladi. ISHLATILISHI VA AHAMIYATI 1-keys topshirig'i. Rangli metallar haqida buyuk bobokalonimiz Abu Rayhon Beruniy o'z asarlarida metall haqida quyidagilarni yozadi: «Boshqa mamlakatlarda shunday miqdorda va tozalikda oltin beradigan kon yo'q; biroq sahro va qumliklar yo'lni qiyinlashtiradi. Qayerda oltin bo'lsa o'sha yerda kumush ham bor». Keys topshirig'i: Keltirilgan rasmlar asosida metallarni kimyoviy ishlab chiqarishda, inson organizmida va uy-ro'zg'or buyumlarida ishlatilishi haqida ma'lumot bering. TOPSHIRIQLAR 2-keys topshirig'i. Kumush dunyoda 75% dan ortiq yo'ldosh usuli bilan qo'rg'oshin va mis sanoatida olinadi. Sof oltin olish uchun ham kumushdan tozalanadi va sof holda kumush ajratiladi. Kumush rudalar flotasiya va ...