III-a guruh elementlari (B, AL, Ga, In, Tl)

II-A GURUH ELEMENTLARI ( B, AL, Ga, In, Tl) II-A CURUH ELEMENTLARI ELEMENTLARNING XOSSALARI ELEMENTLARNING XOSSALARI ELEMENTLARNING XOSSALARI Oddiy moddalarning xossalari Zich mis tipidagi kubsimon panjara, k.s. = 14 murakkab struktura tetragonal panjara, temir strukrurasining buzilishi, k.s.=12 magniy tiridagi geksogonal panjara, k.s.=12 Oddiy moddalarning xossalari Al,Ga,In,Tl ning kimyoviy xossalari BORNING XOSSALARI 1. 13 guruhdagi yagona metallmas 2. Juda yuqori suyuqlanish va qaynash haroratlariga ega 3. d = 2.35 gsm3-qora, kristall bor d = 1.73 gsm3-jigar rang, amorf bor 4. Kristall bor juda qattiq (9.5 Moos shkalasi bo 'yicha) 5. Kristall bor -yarim o'tkazgich, Yeg= 1.55 eV 6. Borning ikkita turg'un izotopi mavjud Neytronlarni sekinlashishi 7. Bor -qaytaruvchi, Borning strukturasi d(B-B) = 173 pm ikosaedrda d(B-B) = 202 pm iikosaedrlararo Borning kristall tuzilishi asosida ikosaedr Borning kimyoviy xossalari 1. Bor kimyoviy inert. Suv, kislota va ishqorlar bilan normal sharoitda ta'sirlashmaydi. 2. Qizdirilganda metallmaslar bilan ta'sirlashadi: 3. T100 oS haroratda ko'pgina metallar va oksidlar bilan ta'sirlashadi: 4. Oksidlovchi - kislotalarda va ishqoriy suyuqlanmalarda oksidlanadi: Borning olinishi Bor oksid minerallar ko'rinishida uchraydi : bura, kernit, gidrobortsit Amorf borning olinishi Kristall borning olinishi Diboran juda beqaror. Oddiy borgidrid Gidroliz, B2O3 oksidlanishi 3. B2O3 tuzilishi Diboranni xossalari Tetragidroboratlar Olinishi : suvda eriydi, - gidrolizga uchraydi Qaytaruvchilik xossasi Boshqa gidroboratlar Borgidrid qatorlari Boridlar Ko'pchilik metallardan hosil bo'ladi d-metallarning boridlari qiyin eriydigan, ko'pincha stexiometrik bo'lmagan, qaynash harorati : Yuqori haroratda to'g'ridan - to'g'ri olish mumkin Kristall tuzilishiga ko'ra 2 xil bo'ladi: - B atomlarini metall strukturasiga kirishi bilan hosil bo'ladigan; - Tarkibida B klasterlarini saqlagan. Bor galogenidlari Bor galogenidlari Bor galogenidlari Bor galogenidlari Olinishi Gidrolizi Lyuis asoslari bilan reaksiyasi Bor galogenidlari Borning kislorodli birikmalari Bor oksidi Borat kislota angidridi, amorf holatga oson o'tadi (shisha) 2. Ortaborat kislota Qattiq oq modda, suvda eriydi normal sharoitda) 3. Tetraborat kislota Qattiq oq modda suvda yaxshi eriydigan 2 negizli kislota To'liq almashingan tuzlar hosil qiladi Borning kislorodli birikmalari 4. Boratlar (eritmada faqat tetraboratlar) gidroliz 5. Borat kislota efirlari Alangani yashil rangga bo'yaydi Borat - anionlar Borning azot bilan birikmalari Bor nitridi Grafit strukturasi Olmos strukturasi Borning azot bilan birikmalari Oddiy moddalarning xossalari Oddiy moddalarning xossalari Oddiy moddalarning xossalari Kamyob tarqoq metallar mineral va rudalari Kamyob tarkoq elementlarga indiy, galliy, talliy, germaniy, selen, tellur, reniy elementlari kiradi Galliy yer po'stlog'ining 210-3, indiy 2,510-5, talliy 110-4 foizini tashkil etadi. Lekin ularning biror bir minerali mavjud emas, juda tarqoq element. Bu elementlar tabiatda gallit, lorandit va avitsenit minerallari holida alyuminiy, rux, qo'rg'oshin rudalari tarkibida ...