Karbonsuvlar almashinuvi. Karbonsuvlar hazmlanishi

Karbonsuvlar almashinuvi. Karbonsuvlar hazmlanishi Dars rejasi: Hayvon va odam asosiy uglevodlari, ularning to'qimalarda saqlanishi. Ovqatning asosiy uglevodlari. Uglevodlarning hazmlanishi va so'rilishi, bijg'ish, sutni ko'taraolmaslik. So'rilgan uglevodlarning organizmdagi taqdiri. Glikogen sintezi va parchalanishi, uning fiziologik ahamiyati, glyukokinaza va geksokinazalar ta'siri. Glikogen almashinuvini adrenalin va insulin bilan boshqarilishining molekulyar mexanizmlari. Glikogen kasalliklari. Uglevodlar Uglevodlar - bu poligidroksialdegidlar yo'ki poligidroksiketonlar,ummumiy formulasi (СН2О)n, n ≥ 3, С : H : O = 1 : 2 : 1. С6(Н2О)6 - D-glyukoza 3 asosiy uglevodlar sinifi: Monosaharidlar Oligosaharidlar Polisaharidlar Glikozid bogini hosil bo'lishi Ovqat tarkibiga kiruvchi uglevodlar va ularning funksiyasi Uglevodlar tabiatda keng tarqalgan organik moddalar bo'lib, o'simliklar tanasining quruq og'irligini 70-80% ini, inson va hayvonlar organizmining taxminan 2% ini tashkil etadi. Uglevodlar inson organizmida miqdoran juda oz bo'lsa ham, katta ahamiyatli funksiyalarni bajaradi: Uglevodlar funksiyalari Strukturali funksiya Energetik funksiya ZAXIRA OZIQ MODDALIK SPESIFIKLIK FUNKSIYASI Himoya funksiyasi Uglevodlar funksiyalari Boshqaruv vazifasi Tayanch vazifasi Monosaxaridlar monosaxaridlar Monosaxaridlar - gidrolizlanmaydigan (eng sodda) uglevodlar bo'lib, ularga: triozalar (3ta «C» li) - 3-fosfoglitseraldegid; tetrozalar (4 ta «C» li) - eritroza; peptozalar (5 ta «C» li) - riboza. dezoksiriboza; geksozalar (6 ta «C» li) - glyukoza, fruktoza, galaktozalar kiradi. (СН2О)n, n ≥ 3. Trioza, tetroza, peptozalar asosan, glyukozaning to'qimada parchalanishidan hosil bo'ladilar. Monosaxaridlardan glyukoza, tabiatda keng tarqalgan aldegidospirt bo'lib, disaxarid va polisaxaridlarning asosiy komponentidir. Monosaxaridlar Gekso'zalar D-glyukofuranoza D-glyukoza D-glyukopiranoza D-mannoza D-galaktoza Oligosaxaridlar Disaxaridlarga: saxaroza (glyukoza va fruktozadan tashkil topgan); laktoza (glyukoza va galaktozadan); maltoza (ikki molekula glyukozadan) kiradi. Глюкоза Фруктоза Сахароза Лактоза Глюкоза Галактоза Polisaxaridlar Polisaharidlar -uzin zanjirdan iborat,zanjirni bir biri bilan kovalent bog'langan monasaharidlar tahkil qiladi. Gomopolisaxaridlar Geteropolisaxaridlarda Polisaxaridlarning asosiy vazifasi - struktur va rezerv Muhum polisaharidlar: Cellyuloza (o'simliklar) Krahmal (o'simliklar) Glikogen (hayvonlar) Hitin Uglevodlarning hazmlanishi va so'rilishi So'lak: α-amilaza→dektrinlar Pankreatik amilaza→disahariglar Ichak:saharaza, laktaza,mal'taza,izomal'taza →monosaharidlar 1,4-glikozid bog'larni parchalaydilar 1,6-glikozid bog'larni-amilo1,6-glikozidaza Uglevodlar hazimlanishi Mannoza,ksiloza,arabinoza,diffuziya yo'li bilan so'riladi,boshqa uglevodlar so'rilishi aktiv transport yo'li bilan amalga oshiriladi. Atriy ionlari ahamiyatga ega. Monosaharidlarning so'rilish tezligi: d-galaktoza - 110 d-glyukoza - 100 d-fruktoza - 43 d-mannoza - 19 d-ksiloza - 15 L- arabinoza- 9 Monosaharidlarning ichakda tashilishi Polisaxaridlar va disaxaridlar oshqozon-ichak traktida hazmlanib mono­saxaridlarga aylanadi. Hazmlanish og'iz bo'shli­g'ida so'lak tarkibidagi amilaza va maltaza fer­mentlari ta'sirida boshlanib, asosiy hazmlanish o'n ikki barmoqli ichak va ingichka ichakning boshlang'ich qismida (pH 8-9) boradi. Oshqozonda uglevodlarning parchalovchi fermentlar yo'q. Uglevodlarning hazmlanishini ta'minlaydigan amilaza, saxaroza, maltaza, laktaza, amilo-1,6-glyukozidaza fermentlari oshqozon osti bezi va ingichka ichak shilliq qavatida ishlanib chiqadi. Kletchatka (oshqozon-ichak traktida) hazmlanmaydi va najasni hosil bo'lishini ta'minlaydi. Bijg'ish sutni ...