Karim Sodiqovich Ahmedov (1914 - 2003)

Karim Sodiqovich Ahmedov (1914-2003) Karim Sodiqovich Ahmedov1914 yilning 19 fevralda Toshkent shahrida tug'ilgan. U dunyoda tan olingan kolloid kime, fizik-kimevii mexanika, polimerlar fizik-kimyosi, polielektrolitlar va sirt-faol moddalar sohasidagi yirik olim bo'lib, O'zbekistoida kolloid kimyo maktabini yaratgan. K. Ahmedovniig ilmiy tadqikotlari keng sohalarni qamrab olgan bo'lib, ular organik va noorganik dispers sistemalar xossalarini boshqarish va kimyo tsxnologiyasining kolloid - kimyoviy jarayonlarini boshqarish uchun suvda eruvchan poli-elektrolitlar va sirt-faol moddalarni malum maqsadga yo'naltirilgan sintezining ilmiy asoslarini yaratish bilan bog'langan. K. Ahmedovning tadqikotlari sanoat, qishloq xo'jaligi va ekologiyaning bir qator asosiy sohalaridagi muammoli masalalar bilan chambarchas bog'langan. Tadqikot natijalarshshng amaliy qo'llanilyngi, obyekt va usullarining bunday keng xilma-xilligini uning asosiy 4 ta fundamental prinsipi bilan tushuntirish mumkin: Atrofimizdagi barcha noorganik va organik tabiatli real jism, modda va materiallarning geterogenligi. Makro va mikro darajalardagi dispersligi (o'lchamlik). Fazalararo ta'sirlashish energetikasi (gaz, suyuqlik, kattiq modda va ularning sakkizta kombinatsiyasi). Suv - yerdagi eng keng tarqalgan mineral bo'lib, dispersion muhit yoki dispers faza sifatida tabiatdagi barcha malum bo'lgan tirik va jonsiz obyektlar hamda texnologii jarayonlarda mavjuddir. K. Ahmedovning birinchi ishi (1937 - 1941 yillar) gellar, suspenziya, gidrozollarning o'zaro Koai-ullanish jarayonlarini o'rganishga bag'ishlangan. Elektroforetik usulni qo'llab tabiiy minerallar: bentonitlar, oppokasimon, paligorskit tuproqlar, tseolit va boshqalarning boyitish va sifatini yaxshilash usullarini ishlab chiqish imkoni yaratildi. Boshqa yo'nalish organik tabiatli dispers sistemalar: jelatin, kraxmal, lignin, tarkibida tsellyuloza bo'lgan mahsulotlar (g'o'zapoya, paxta sheluxasi, delint va boshqa)larning xossalarini o'rganish bilan bog'liq. Ushbu tadqiqotlarning natijalari gidroliz va to'qimachilik sanoatlarida o'z amaliy ko'llanishini topdi. 1941 yilda K. Ahmedov nomzodlik dissertatsiyasini himoya kildi. Urushning birinchi kunlaridan armiyada bo'ldi. ikki marta yaralandi. Gospitaldan chiqib, frontdan kaytib kelib 1943 yilda dotsent, 1952 yildan O'rta Osiyo Davlat univsrsiteti (SAGU), Uzbekistan Milliy universiteta kimyo fakulteti kolloid kafedrasi mudiri lzvozimlarida ishladi. Aynan shu yillarda K. Ahmedov rahbarligida O'zbekistoida birinchi bo'lib sintetik polimerlar fizik - kimyosi va termokimyosi sohasida tadqiqotlar boshlaidi: ularning bo'qishi va erishi, polimer zanjirlarning molekulararo ta'sirlashish energiyasining o'zgarishi, ularning termokimyosi, erituvchilarning yangi klassifikatsiyasi, polimerlarning strukturali - mexanik xossalarini boshqarish usullari ishlab chiqildi. Uning 1947 yilda nashr etgan «Yuqori molekulali birikmalar eritmalarining dielektrik doimiyligi va qovushkokligi haqida»gi ilmiy ishi O'zbekistoida polimerlar kimyosi sohasidagi birinchi pashrlardan hisoblanib, u keyinchalik Respublikadagi kimyo fanining bosh yo'nalishlaridan biri bo'ldi. 1958 yili K. Ahmedov «Yuqori molekulali birikmalar zanjirlarining o'zaro ta'sirlashishiga suyuqliklar tabiati, harorat ta'sirini o'rganish» mavzusidagi doktorlik dissertatsiyasini himoya kildi. Ushbu tadqiqotlarning rivojlanishi yangi bo'lgan yo'nalish, yani organik va noorganik tabiatli dispers sistemalarining keng assortimenti sirt yuzasida adsorbtsion birikish yo'li orqali maqsadga muvofik modifikatsiyalash xususiyatiga ...