Katalizatorni aktivligi va selektivligi. Diffuzion chegaralanish

Katalizatorni aktivligi va selektivligi. Diffuzion chegaralanish Reja: Katalizatorni aktivligi Diffuzion chegaralanish. Katalizatorni aktivligi Biz XII bobda o'tar holat (aktiv kompleks) nazariyasi bilan tanishib o'tgan edik. Bu nazariyani kataliz hodisasiga tadbiq qilsa bo'ladi. Katalizator yuzasida reagent va katalizator atomlari aktiv kompleks hosil kilishi mumkin. Bu jarayon sxematik ravishda kuyidagicha ifodalanadi: mahsulot dastlabki katali- adsorbstion aktiv moddalar zator oraliq kompleks birikma. Katalizator yuzada hosil bo'lgan birikmalarning tabiati (tuzilishi va ulardagi bog'lanishlar xili) asosan kimyoviy xossalari, katalizator yuzasining xususiyatiga (tabiatiga) bog'liq. 1) reagent molekulasi katalizator yuzasida unchalik deformastiyalanmasa, vodorod bog'lanish yoki bo'linmagan elektron hisobiga Lyuis tipidagi kuchsiz bog'lanishlar hisobiga birikma hosil qiladi; 2) molekula qisman deformastiyalansa, geteropolyar bog'lanishli qutblangan birikma hosil bo'ladi; 3) reagent molekulasi katalizatorning yuzasi ta'sirida dissostialanganda radikal yoki ion birikmalar hosil bo'lishi mumkin. Katalizator yuzasida hosil bo'lgan birikmalar oraliq birikmalar bo'lishi mumkin. Bu holda kimyoviy nazariyada bayon etilgan fikrlar o'z kuchini saqlab qoladi. Shunday kilib, kataliz jarayoni adsorbstiyalanish jarayonidan va yuzada birin-ketin boradigan bir kancha kimyoviy jarayonlardan iborat. Faraz qilaylik, katalizator bo'lmaganda reakstiya kuyidagicha borsin: mahsulot -aktiv kompleks. Bu reakstiyada K - katalizator mavjudligida ham, nokatalitik reakstiya borganda ham bir xil mahsulot bersin. Bunda katalitik reakstiyani quyidagicha birin-ketin boradigan jarayonlar bilan tasvirlash mumkin: Katalik reakstiyaning aktivligi. 1. Dastlabki moddalar K - katalizator yuzasiga adsorbstiyalanadi: Bu adsorbstiyalanish aktivlangan adsorbstiyalanish va ekzotermik bo'lgani uchun AVK ni potenstial energiyasi A+V+K sistemaning potenstial energiyasidan kam bo'ladi. 2. Sistema adsorbstion holatda adsorbstion aktiv kompleksga aylanadi. bu jarayon chin aktivlanish energiyasini talab qiladi. 3. Adsorbstion aktiv kompleks katalizator yuzasida adsorbstiyalangan mahsulotga aylanadi. 2. Diffuzion chegaralanish. Dastlabki moddalar aktiv adsorbstiyalanganda ulardagi kimyoviy bog'lanishlar bo'shashgan bo'lib, natijada sistema energiyasining yangidan taqsimlanishi osonlashadi. Nihoyat bu reakstiya aktivlanish energiyasini kam talab qiladi (mahsulot) K 4. Mahsulotlar katalizator yuzasidan desorbstiyalanadi va katalizator tiklanadi: (mahsulot) K K + (mahsulot) Bu jarayon ko'proq endotermikdir. XII. 4-rasmda ko'rsatilganidek ya'ni adsorbstiya ekzotermik bo'lgani uchun E Kkat bu holat reakstiyani tezlashtiradi. Rasmdan ko'rinadiki, noaktiv va katalitik reakstiyalarda reakstiya issiqligi bir xil. Katalizatorga adsorbstiyalangan dastlabki moddalar kompleksining aktiv kompleksga o'tishi uchun kerak bo'lgan energiya chin aktivlanish energiyasi deyiladi. Tajriba usuli bilan (XII. - 31) va (XII - 32) tenglamalar yordamida topilgan kuzatilgan aktivlanish energiyasi (Ek) bilan Echin - aktivlanish energiyasi quyidagicha bog'langan: Ekat = Echin+ dastlabki va so'nggi mahsulotlarning adsorbilanish issiqligi Foydalanilgan adabiyotlar ro'yxati Neft va gazni qayta ishlashda katalitik jarayonlar ma'ruza matni. Safarov B.J. Buxoro 2012 y. H.R.Rustamov, SH.P.Nurullayev. Fizikaviy kimyo. Toshkent 2011 y. 376 bet. Кравцов А.В., Ивашкина Е.Н., Юрьев Е.М Теоретические основы каталитических ...