Katta davr elementlarining atom tuzilishi

Katta davr elementlarining atom tuzilishi 8-sinf Kimyo fani darsligi asosida 13-mavzu Katta davrlar 2 tadan qatorni o'z ichiga olishi bilan xarakterlanadi. Kimyoviy elementlar davriy sistemasidagi 4-, 5-, 6- va 7- davrlar katta davrlardir. 4- va 5- davrlardagi elementlar soni 18 tadan bo'lib, har bir davr ishqoriy metallardan boshlanib inert gazlar bilan tugaydi. 4- davrdagi elementlarda to'rtta energetik pog'ona bo'lib, to'rtinchi pog'ona tashqi elektron qavat hisoblanadi. 1- energetik qavatda 2n2 = 2 ∙ 12 = 2 ta elektron bor. 2- energetik qavatda 2n2 = 2 ∙ 22 = 8 ta elektron bor. 3- energetik qavatda 2n2 = 2 ∙ 32 = 18 tagacha elektron bor. 4- energetik qavatda 2n2 = 2 ∙ 42 = 32 tagacha elektron bo'ladi. 4- davrning birinchi elementi kaliy K bo'lib, uning tartib raqami 19. Yadrosida 19 ta proton, yadro atrofida esa 19 ta elektron harakatlanadi va ular quyidagi tartibda joylashgan: +19K - 2 ē, 8 ē, 8 ē, 1 ē 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s1 Kalsiyda tashqi energetik qavatdagi s-energetik qavatcha to'ladi. +20Ca - 2 ē, 8 ē, 8 ē, 2 ē; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2. Skandiydan boshlab elektronlar tashqi energetik qavatga emas, uchinchi energetik qavatdagi d-energetik qavatchani to'ldirib boradi: +21Sc - 2 ē, 8 ē, 9 ē, 2 ē; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d1 Uchinchi energetik qavatdagi d-energetik qavatcha 10 ta elektron bilan to'ladi. +30Zn - 2 ē, 8 ē, 18 ē, 2 ē; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 Ruxda 1, 2, 3-energetik qavatlar elektronlar bilan to'ldi. Tashqi qavat esa 8 tagacha elektron qabul qila oladi. Qo'shilayotgan elektron galliydan boshlab tashqi energetik qavatning p-qavatchasiga tushib boradi: +31Ga - 2 ē, 8 ē, 18 ē, 3 ē; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p1. Inert gaz kriptonda esa tashqi qavat ham 8 ta elektron bilan to'ladi va shu bilan 4- davr yakunlanadi: +36Kr - 2 ē, 8 ē, 18 ē, 8 ē; 1s22s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6. 4- davrning dastlabki ikkita elementi s-element, keyingi o'nta elementi d-element, oxirgi oltita element p-elementlardir. 5- davr ham 4- davrdagi elementlarga o'xshab elektronlar bilan to'lib boradi. 6- davrda lantan - La elementida elektronlar to'rtinchi energetik qavatning f-qavatchasini to'ldirib boradi. f-qavatchada 14 ta elektron joylashadi. +58Ce - 2 ē, 8 ē, 18 ē, 20 ē, 8 ē, 2 ē; 1s2 2s2 2p6 3s2 3p6 4s2 3d10 4p6 5s2 4d10 5p6 6s2 4f 2. Kimyoviy elementlarning elektron formulalarini qisqartirib yozish ham mumkin. ...