Kimyo tarixidagi birlashish davri. Flogaston va lavuaze nazariyalari Yadrokimyo - alkimyoning uchinchi bosqichi bo'lib ularning asosiy maqsadi oltin izlash va dori izlashga qaratilgan edi. Bu vaqtga kelib Italiyada izchil rivojlanish vujudga keldi. Shvetsariyalik Teo Frast Paratsels (1493-1541 yil) alkimyoda yangi yo'nalish yaratib - organizmdaga kimyoviy funksiyalar garmoniyasini faqat kasallik buzish mumkin deydi. U Ng, 5b, Su, G'e, A3 preparatlari, mineral kislota, vino spirti, sirka kislotasini sintez qildi va meditsina amaliyotiga kiritdi. U alkimyogarlardagi 3 elementni materiyaning asosi - simob Ng, oltingugurt 8 va tuz deb, ular xuddi inson jismi, ruhi va qalbiga o'xshash bo'ladi deydi. Masalan: simob etishmasa paralich, oltingugurt ko'p bo'lsa vabo, tuz ko'p bo'lsa oshqozon kasali kelib chiqishini ko'rsatdi. Bu davrda kimyo boshqa fanlarga nisbatan kam rivojlandi. Italiya olimi Galileo Galiley (1564-1643 y) jismning yuqorvdan yerga tushishi lozimligini va undagi fizikaviy eksperimentlarni matematika nuqtai nazaridan hisobladi va miqdoriy jihatdan o'lchashni fanga kiritdi.Bu tajribalar asosida qariyib 100 yildan keyin uning shogirdi ingliz olimi Isaak Nyuton Matematikaning boshlanishi (1687 y) kitobida harakat qonunlarini, yani mexanika asoslarini yaratdi. U ham alkimyogarlarday oltin izladi. Lekin miqdoriy o'lchashlarni kimyoga tadbiq qilishi qiyin bo'ldi. Vrach Van-Gelmont birinchi bo'lib malum bir miqdordagi tuproqqa daraxt o'tqazib, unga suv quyib har kuni tortib uning og'irligani o'lchadi. Bunda u asosan havoni asosiy element deb bildi. Alkimyogarlar havo, bug larni sirli elementlar deb ataganlar. Ularni ko'rish, o'lchash mumkin bo'lmagan. Spirt -rux, nafas olish (lotincha) bo'lsa kerak deb Van-Gelmont birinchi bo'lib, bug' ham havoday va spirtday xususiyatga ega deydi. U ham o'lchamsiz, shuning uchun ularni tutish qiyin, fekcha nom bilan havo - gaz deb atadi. Daraxt yonsa O'rmon gazi hozirgi karbonat angidrid hosil bo'ladi deydi va kimyoda birinchi bo'lib aniq hisoblash texnikasini qo'lladi. 1643 yil Italiya fiziga Torichelli havo malum bosim berishini aytdi. 283 mm. sim. ust ni ko'rsatadigan barometr kashf qildi. Nemis olimi Otto Gerik - havo malum bir og'irlikka ega deydi. Irlandiya olimi R.Boyl havoning massasi bosimga teskari proportsional yani bosim 3 marta oshsa, hajm 3 marta kamayadi deydi. Bu 1672 yilda Boyl qonuni deb ataldi. Lekin Boyl buni o'zgarmas temperaturada amal qilishini ko'rsatib bera olmatsi Shuning uchun bu qonun 1676 yi.vda Mariott qonuni deb elon qilindi va u quyidagacha ifodadandi - o'zgarmas temperaturada hajm bosimga teskari proportsional bo'ladi. Kimyogarlar asosan qattiq va suyuq moddalar bilan shug'ullanadi, gazlar bilan esa kam shug'ullanadi, lekin Boyl gazlar ham xudtsi qattiq va suyuq moddalardek atomlardan tarkib topgan deydi. R.Boyl tajribani aniq hisoblashlar natijasida amalga oshirish kerakligini uqtirdi. Engels shuning uchun Boyl ...

Joylangan
11 May 2024 | 07:41:24
Bo'lim
Kimyo
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
12.44 KB
Ko'rishlar soni
88 marta
Ko'chirishlar soni
12 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirgan san'a:
29.03.2025 | 23:45
Arxiv ichida: doc
Joylangan
11 May 2024 [ 07:41 ]
Bo'lim
Kimyo
Fayl formati
zip → doc
Fayl hajmi
12.44 KB
Ko'rishlar soni
88 marta
Ko'chirishlar soni
12 marta
Virus yo'q.
VirusTotal da tekshirish
O'zgartirish kiritilgan:
29.03.2025 [ 23:45 ]
Arxiv ichida: doc