Mendeleyevning elementlar davriy sistemasi

D.I.Mendeleyevning elementlar davriy sistemasi Режа 1.Davriy qonun va uning rivojlanishi. 2.Elementlar davriy sistemasi. 3.Davriy sistemaning axamiyati. D.I Mendeleiyev Dimitriy Ivanovich Mendeleyev 1834-yil 27 yanvarda Tobolsk shahrida gimnaziya direktori oilasida tug'ildi.U Tobolsk gimnaziyasini tugatib, petenburg pedagogika institutida o'qidi va uni 1855-yilda oltin medal bilan tamomladi. 1859-yilda ,,solishtirma hajm'' mavzusida magisterlik dissertasiyasini himoya qilgandan keyin 2-yil davomida chet elda ilmiy safarda bo'ldi. Xorijdan qaytgandan keyin 33-yil davomida, dastlab peterburg Texnalogiya institutida, keyin Peterburg Universitetida professor lavozimida ilmiy va pedagogik ish olib bordi. D.I.Mendeleyevning ilmiy faoliyati juda ko'p qirrali bo'lib, uning pedagogik merosi o'ziga xos qiymatiga ega. U 1861-yilda organic kimyodan birinchi darslikni yozdi. Ayniqsa, uning 2tomlik ,,Kimyo asoslari''asari kimyogarlarning bir necha avlodini tarbiyalash uchun xizmat qildi. 1869-yilda D.I.Mendeleyev davriy qonunni kashf etdi va kimyoviy elementlar davriy sistemasini yaratdi. U ,,Spirtning suv bilan birikishi'' va ,,Eritmalarni assotsiatlar sifatida tushunish'' mavzusida doktorlik dissertatsiyasini yoqladi. Mashhur rus olimi L.A.Chugayevnning ta'biri bilan aytganda ,,D.I.Mendeleyev genial kimyogar, birinchi darajali fizik, gidrodinamika, metrologiya, geologiya, kimyo texnologiyasining turli sohalarida unumli izlanish olib borgan. D.I.Mendeleyev 1869-yilda davriy qonunni kashf etdi.Shu paytda fanga 63ta kimyoviy element ma'lum edi.D.I.mendeleyev elementlarning nisbiy atom massalari ortib borishi tartibida bir qatorga joylashtirib,ularning xossalari o'zgarishidagi qonuniyatni topish jarayonida bir qator qiyinchiliklarga duch keladi.Mendeleyev davriyqonunnikashf etishda bir qancha xatoliklarni to'g'irlagan. D.I.Mendeleyev elementlarni ularning nisbiy atom massalarining ortib borishiga qarab ketma-ket joylashtirdi.Elementlar qatoridagi dastlabki ikki elementdan biri vodorod bo'lib, u metalmas, ikkinchi element ham metalmas, ammo inert gaz vabu ikki element orasiga biror elementni joylashtirishning iloji yo'q ekanligiga ishonch hosil qilasiz.Tartib raqami jihatidanuchinchi element litiy, ishqoriy metal.Uning oksidi Li2O va gidro oksidi LiOH asos xossasiga ega. berelliy amfoter xossasiga ega.Chunki uning oksidi va gidroksidi ham kislota, ham ishqor eritmalari bilanreaksiyaga kirishib tuz va suv hosil qiladi.Beshinchi element-bor metalmas element. Uning oksidi -B2O3. U kislotali oksid bo'lib ,unga ortoborat kislota -H3BO3 muvofiq keladi . Bor elementida metallmaslik xossalari kuchliroq bo'lib , keyingi elementlarda tipik metallik xossasi o'rniga metallmaslik xususiyati kuchayib boradi .Navbatdagi oltinchi ekement - uglerodda metallmaslik xossalari borga nisbatan kuchliroq .Uning oksidi -CO2 kislotali oksid bo'lib ,unga karbonat kislota muvofiq keladi. Navbatdagi yettinchi element -azotda metallmaslik xossasi uglerodga nisbatan ancha kuchli .Sakkizinchi va to'qqizinchi elementlar -kislorod va ftor metallmaslik xossasini o'zida eng kuchli namoyon qiladilar. Tartib bo'yicha joylashgan navbatdagi 11-element natriy -tipik ishqoriy metall bo'lib , litiyning xossasini takrorlaydi . Undan keyin joylashgan magniy tipik metal. Magniydan keyin joylashgan alyuminiy berelliyga o'xshash amfoter element. D.I. Mendeleyev ishqoriy metalldan boshlanib, inert gaz bilan tugaydigan elementlar qatorini keyinchalik davrlar deb ...