Mineral o'g'itlar olish texnologiyasi

Mineral o'g'itlar olish texnologiyasi Reja: 1. Tabiiy fosfatlarni sulfat kislotali parchalash 2. Superfosfat 3. Superfosfat olishning fizik-kimyoviy asoslari 4. Superfosfat ishlab chikarish 5. Superfosfat ishlab chikarishda ftorli gazlarni tutib kolish. 6. Donadorlangan va ammoniylangan superfosfatlar 7. Qo'shaloq superfosfat Tayanch iboralar: stexiometrik me'yor, kalsit, dolomit, temir- va alyumosilikatlar, retrogradakiyasi, gidrogyotet, kremnegel TABIIY FOSFATLARNI SULFAT KISLOTALI PARCHALASH Tabiiy fosfatlarni sulfat kislotali parchalash natijasida sulfat kislota stexiometrik me'yoriga karab maxsulot sifatida oddiy superfosfat, kush suferfosfat va ekstraksion fosfat kislota (EFK) olinadi. Tabiiy fosfatlarni sulfat kislotali parchalashning umumiy fizik-kimyoviy asoslari Tabiiy kalsiy fosfatlarning kislotalar bilan parchalanishidan fosfor kislotasi va kalsiyning tegishli tuzlari xosil buladi. Kalsiyli tuzlari suvda yaxshi eriydigan kislotalar (masalan, nitrat yoki xlorid kislota) ishlatilganda olingan eritmalarni o'gitga aylantirish, usimliklar tomonidan uzlashmaydigan yoki kiyin uzlashadigan fosfatli birikmalarga aylanishiga olib keladigan kimyoviy uzgarishlarni oldini olish uchun kalsiyning bir kismini ajratib olish yoki boglash orkali amalga oshiriladi. Bundan farkli ularok, fosfatlarni sulfat kislotali parchalashda ajraladigan suvda kam eruvchi kalsiy sulfat kattik fazaga o'tadi; u o'git tarkibida ballast (keraksiz ko'shimcha) sifatida katnashishi yoki eritmadan ajratib olinishi mumkin. Birinchi xolatda oddiy superfosfat, ikkinchisida esa ekstraksion fosfat kislota olinadi. Tabiiy fosfatlarni sulfat kislota bilan ishlov berilganda, ftorapatit: fosfat kislota olishda: Са5(РО4)зF Q 5Н2S04 Q 5nН20 == ЗНзР04 Q 5СаSО4*nН20 Q НF superfosfat olishda: 2Са5(Р04)3F Q 7Н2S04 Q ЗН20 = ЗСа(Н2Р04)2*Н20 Q 7СаS04 Q 2НF reaksiya tenglamalari buyicha parchalanadi. Shu bilan bir vaktda fosfatli xom ashyo tarkibidagi boshka minerallar: kalsit, dolomit, temir- va alyumosilikatlar xam parchalanadi. Masalan: СаМg(СО3)2 Q 2Н2S04 Q (n-2)Н20 = СаSO4*nН20 Q МgSO4 Q 2С02 К20*Nа20*А1203*2SiO2 Q 5Н2SO4 = Nа2S04 Q К2SO4 QAl2(S04)3 Q 2SO2 Q 5H2О Kremniy dioksid N F bilan ta'sirlashib, SiF 4 xosil kiladi: Si02 Q 4НF = SF4 Q 2Н20 SiF4 нинг бир кисми газли фазага ўтади, колган кисми эса эритмада коладиган гексафторсиликат кислотага айланади: SiF4 Q 2НF = Н2 SiF6 Tarkibida kislotada eruvchan kup mikdordagi magniy, alyuminiy, temir birikmalari bulgan tabiiy fosfatlar sulfat kislotali ishlov berish uchun yaroksizdir. Ayniksa temir tutgan ko'shimchali minerallar yaroksiz xisoblanadi. hosil buladigan temir fosfatlari barkaror tuyingan eritmalarga aylanib, ulardan asosan FеР04*2Н2О shaklida kristallanish sekin kechadi. Buning okibatida fosfat kislota olishda kalsiy sulfat chukmasi bilan birgalikda erimaydigan temir fosfati shaklida Р2О5д ning bir kismi yukotilishi xisobiga uning unumi kamayadi; superfosfat olishda esa maxsulotdagi suvda eriydigan Р2О5.-, ning mikdori kamayadi, chunki uning ma'lum ulushi usimliklarga kiyin uzlashadigan, sitratli eritmada kisman eriydigan FеР04*2Н2О shakliga o'tadi. Eritmadan kiyin eriydigan shaklga o'tish Р2О5, ning retrogradakiyasi deyiladi. Shu boisdan sulfat kislotali parchalashda ...