Modda tuzilishi haqida demokrit, ar-Roziy, Beruniy va Ibn Sino ta'limotlari

F I Z I K A MODDA TUZILISHI HAQIDA DEMOKRIT, AR-ROZIY, BERUNIY VA IBN SINO TA'LIMOTLARI 6-sinf Takrorlash Qo'shimcha birliklar bilan ishlash 20 mm = Takrorlash Qo'shimcha birliklar bilan ishlash 90 dm = ? m 0,2 cm = ? mm Takrorlash Qo'shimcha birliklar bilan ishlash 0,002 mm = ? m MODDALAR TUZILISHI Suv murakkab modda Qattiq Gaz Suyuq Suv Muz Bug' MODDALAR TUZILISHI Suv nima sababdan bug'lanib ketadi? Suv va muz tuzilishida qanday farq bor? Modda tuzilishi Modda tuzilishi haqidagi dastlabki tushunchalar yunon olimi Demokritga tegishli edi. Unga ko'ra hamma narsalar juda mayda zarralar - atomlardan tashkil topgan. Demokrit (mil.avv 460-370) Modda tuzilishi Moddaning eng kichik zarrasi - atom bo'laklarga bo'linmaydi deb qaralgan. Atom so'zi yunoncha bo'linmas bo'lakcha degan ma'noni bildiradi. Demokritning yozgan asarlari bizgacha yetib kelmagan. Modda tuzilishi Abu Bakr Ar-Roziy jami 184 ta asar yozib qoldirgan bo'lib, barcha sohalarda ijod qilgan. U yunon olimlarining atom haqidagi qarashlarini rivojlantirib, atom ham bo'linishi mumkinligini aytdi. Abu Bakr Ar-Roziy (865-925-y) Modda tuzilishi Atom ichida bo'shliq va bo'lakchalar bo'lib, bu bo'lakchalarning hammasi harakatda bo'ladi. Bundan tashqari, bo'lakchalar orasida o'zaro ta'sir kuchlari mavjud deb aytgan. Modda tuzilishi Ba'zi faylasuflar atom bo'linmaydi, undan ham kichik bo'lakchalar yo'q deb aytadilar, bu-nodonlikdir. Ba'zilari esa, atom bo'linaveradi, bo'linishga chegara yo'q deb qayd qiladilar. Bu esa o'ta ketgan nodonlikdir. Chunki atomning bo'linishi cheksiz bo'lsa, moddiyat yo'q bo'lib ketishi mumkin. Bunday bo'lishi mumkin emas, chunki moddiyat abadiydir. Bu masalada sizning fikringiz qanday? -deb so'raydi. Abu Ali Ibn Sino Abu Rayhon Beruniy Modda tuzilishi Ibn Sino o'zining Beruniyga yo'llagan javobida Arastu va Ar-Roziyning atomning bo'linishi cheksiz davom etadi deb tushunmaslik kerakligini va bo'linishning chegarasi borligini aytib o'tadi. Abu Ali Ibn Sino Abu Rayhon Beruniy ATOM TUZILISHI Hozirgi kunda atom murakkab tuzilganligi tasdiqlangan. Atomlar yadro va elektron qobiqdan Iborat. YADRO TUZILISHI Yadro ham yanada kichikroq bo'lgan zarrachalarga bo'linadi. Elektron Proton Neytron YADRO TUZILISHI SUV MISOLIDA ATOM VA ZARRACHALAR O'LCHAMI ATOM ZARRACHALARI Elektron Proton Neytron + - BIRLIKKA OID QO'SHIMCHALAR Mustaqil bajarish uchun topshiriqlar: Mavzu oxiridagi savollarga javob yozing. Videorolikda berilgan ma'lumotlardan foydalanib matn tuzing. Aziz o'quvchilar! Shaxsiy gigiyena qoidalariga amal qiling va qo'lingizni tez-tez sovunlab yuvishni unutmang. ...