Nitrobirikmalar

Nitrobirikmalar Reja: 1. Alifatik nitro birikmalar 2. Aromatik nitro birikmalar 3. Kimyoviy xossalaridagi o'xshashlik va farqlar 4. Sifat analiz Uglevodorod molekulasidagi bir yoki bir nechta vodorod atomini nitro guruhga almashinishidan hosil bo'lgan organik birikmalarga nitro birikmalar deyiladi. Nitro guruh bog'langan uglerod atomiga qarab birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi nitro birikmalarga bo'linadi, radikal turiga qarab nitroalkanlar, nitroarenlar, nitrosikloalkanlarga bo'linadi Olinish usullari. 1. Alkanlarni suyuq va bug' fazada nitrolash Nitroalkanlarni laboratoriya sharoitida olishda nukleofil almashinish reaksiyalaridan foydalaniladi. Kolbe usuli bo'yicha nitroalkanlar sintezi Kolbe usulining kamchiligini zamonaviy sintez usulida to'ldirildi va u Kolbe usulidagi mexanizm asosida yaratildi Aminlar va oksimlarni nadkislotalar bilan oksidlab nitrobirikmalar olish Fizik xossalari Nitroalkanlar yuqori temperaturada qaynaydigan suyu moddalar nitrometan Tqayn =101,2 °S; Nitroetan Tqayn= 114 °S. Nitroalkenlar va nitroarenlar suyuq va qattiq sarg'ish moddalar, bu moddalar o'tkir hidga ega, yuqori zaharlikka ega moddalar. Nitro birikmalarda azotdan har ikkala kislorodgacha bo'lgan masofa bir xil yani 0,122 nm, C-N-O burchak esa 120° Oddiy N-O bog'i uzunligi 0,136 nm, qo'sh bog'dagi bog' uzunligi esa N=O - 0,115 nm. Kimyoviy xossalari:1. Qaytarish reaksiyalari SN-Kislotalilik xossasi Molekula tarkibiga nitro guruhning kiritilishi α-holatdagi S atomini vodorodining harakatchanligini oshiradi va uning chiqib ketishini osonlashtiradi, shuning hisobiga birlamchi va ikkilamchi nitroalkanlar ishqorlarning kontsentrlangan eritmasi bilan reaksiyaga kirishadi va suvda eruvchan tuzlarini hosil qiladi Nitronat anioniga reaksiyalar. Galogenlash va nitrozolash Nitronat anionini alkillash reaksiyasi galogenlash va nitrozolashdan farq qiladi va O-atomiga alkillash reaksiyasi boradi. Olingan O-alkil efirlar 20S dan yuqori haroratdan parchalanadi. S-alkillash va S-atsillash reaksiyalari Neff reaksiyasi (1894y)Nitronat anionini mineral kislotalar bilan past haroratdagi reaksiyasi natijasida karbonil birikmalar hosil bo'ladi. Birlamchi nitroalakandan aldegid, ikkilamchi nitroalkandan keton hosil bo'ladi Anri reaksiyasi. Nitro-aldol reaksiyasi. Mannix reaksiyasi. Birlamchi va ikkilamchi nitroalkanlar birlamchi va ikkilamchi aminlar va formaldegid bilan reaksiyaga kirishadi. Uyga topshiriq. Reaksiyani tugallang. Aromatik nitrobirikmalar. Olinishi Kimyoviy xossalari Qaytarish reaksiyalari ishqoriy sharoitda olib borilganda turli mahsulotlar hosil bo'ladi. Foydalanilgan adabiyotlar Traven V.F. Organicheskaya ximiya. V 2-x tomax. M.: IKTs «Akademkniga», 20015. T. 3. 141-161 str. 2. Reutov O.A., Kurts A.L., Butin K.P. Organicheskaya ximiya. M.: Binom. Laboratoriya znaniy, V 4-x t. 2004-2005 gg. T.3. 325 str 3. Shohidoyatov H.M., Xo'janiyozov H.O'., Tojimuhamedov H.S. Organik kimyo. T.: Fan va texnologiyalar, 2014. -800 b. 4. Axmedov Q.N., Yo'ldoshev H.Y., Axmedov O'.Ch., Yuldasheva M.R. Organik kimyo usullari. T.: Universitet, 2012-2013 yy. 1-qism. -288 b. 2-qism. - 232 b. ...