Oqsillar va ularning tarkibi aminokislotalar

A M I N O K I S L O T A L A R R e j a OQSILLAR VA ULARNING TARKIBI NH3 Ammiyak R R R - NH2 NH N-R NH2 - (CH2)n - NH2 R R I. A m I n l a r: Aminlar deb molekulasida aminogruppa - NH2 saqlaydigan uglevodorod-larga aytiladi. Aminlar uglevodorod qismiga qarab to'yingan, to'yinmagan va aromatik uglevodlarning aminlariga bo'linadi. Ular aminogruppaning soniga qarab mono di va poliaminlar xolida bo'ladi. Birlamchi amin Ikkilamchi amin Uchlamchi amin diamin: Birlamchi amindagi - NH2 gruppa aminogruppa, ikkilamchi amindagi NH gruppa - imin gruppa deb ataladi. FIZIK HOSSALARI Aminlarning birinchi vakillari - metilamin, dimetilamin va trimetilamin gaz, qolganlari suyuqlik bo'lib, molekulaga ega bo'lganlari esa qattiq moddalardir. KIMYOVIY HOSSALARI 1.Asos xususiyatlari. Aminlar organik asoslar bo'lib ularning suvli eritmalari lakmus qog'ozni ko'kartiradi C2H5NH2+H2O [ C2H5NH3 ] OH [ C2H5NH3 ] + + OH - Etilammoniy gidroksid Aromatik aminlar deb, benzol halqasidagi vodorod atomi o'rniga amino-gruppa yoki ammiakdagi vodorod atomlari o'rniga aromatik radikallar o'rin almashgan moddalarga aytiladi. NH2 AROMATIK AMINLAR Ularning xammasi birlamchi, ikkilamchi va uchlamchi aromatik aminlarga sinflanadilar. Molekuladagi aminogruppa soniga qarab aromatik aminlar mono - di, va poliaminlarga bo'linadi. REJA A M I N O K I S L O T A L A R A M I N O K I S L O T A L A R Aminokislotalar -- NH2 va COOH gruppalarning soniga o'arab ikkiga bo'linadi; 1) Molekulasida ikkita - NH2 va bitta COOH gruppalari bo'lgan amino-kislotalar diaminokislotalar deyiladi. COOH NH2 --R NH2 2) Molekulasida ikkita - COOH va bitta - NH2 gruppalari bo'lsa ikki asosli aminokislotalar deyiladi. COOH N2H --R COOH Aminokislotalar juda muhim ahamiyatga ega, ular hayot uchun zarur bo'lgan oqsil moddalarning asosini tashkil etadi. Aminokislotalar kelib chiqish turiga ko'ra alohida nomlarga ega. Masalan: d - aminosirka kislota yoki (grekcha glyukos shirin so'zidan olingan) glitsin deb ataladi: NH2-CH2--COOH Aminosirka kislota (glitsin) Ratsional nomenklaturaga ko'ra aminokislotalarning nomi kislota nomiga amino - NH2 gruppani ko'rsatuvchi amino so'zini qo'shib o'qish bilan hosil qilinadi. α ß CH3-CH-COOH NH2-CH2-CH2-COOH NH2 α -aminopropion kislota ß - aminopropion kislota N O M E N K L A T U R A S I 1.Aldegid va ketonlarni olinishi. Aldegid va ketonlarning sianid kislota bilan aralashmasiga ammiak ta'sir ettirib tegishli aminonitril olinadi, so'ngra gidrolizlanganda a - aminokislota hosil bo'ladi: O CH3 - C + NH3 H2O CH3 - CH = NH HCN CH3-CH-CN H2O CH3 - CH - COOH H NH2 ...