Organik reagentlarni sinflanishi

Organik reagentlarni sinflanishi Reja: 2 3 4 Uglevodorodlar 1 To'yinmagan ochiq va yopiq zanjirli uglevodorodlar Geterosiklik birikmalar Uglevodorodlarning funksional hosilalari Shuni alohida qayd qilamizki, Vatanimiz kimyogarlari ham organik kimyo fani va sanoatini rivojlantirish uchun o'zlarining munosib hissalarini qo'shib kelmoqdalar. Dastlabki tadqiqot ishlari, asosan, bugungi Mirzo Ulugbek nomli O'zbekiston Milliy universitetida amalga oshirilgan. Akademiklar O.S. Sodiqov (1913-1987 ), I.P. Sukervanik (1901-1968 ), X.U. Usm o n o v (1916-1990 ), Sh.T.Tolipov (1908-1990 ) shu universitetning kimyo fakulteti kafedraiarini va undagi ilmiy-tadqiqotchilar maktabini yaratish uchun butun umrlarini bag'ishladilar. Bu fikrimizni tasdiqlash uchun birgina misol kifoya deb o'ylaymiz. Akad. S h .T . T o li pov 1942-1984- yilla r davomida u n iv e rs ite t kimyo fakultetining dekani, 1938-1990- yillar davomida, ya'ni hayotining oxirigacha analitik k im y o kafedrasi mudiri lavozimida ishlagan. Hozirgi kunda Respublikamizda organik kimyo fani va sanoati yetakchi sohalardan biridir. Buyuk olim la rim iz yaratgan ilmiy yo'na!ishlar bo'yicha izlanishlari 0 'zR F a n la r a k a d em iy a s i Bioorganik kimyo, 0 'simlik m o d d a la r kimyosi, P o lim e rla r fizikasi va kimyosi ilmiy -tad q iq o t in stitu tla rid a , b ir qator universitet va institutlar kafedralarida ularning shogirdlari va maslakdoshlari tomonidan amalga oshirilmoqda. Organik kimyoda uglevodorodlar klassifikatsiyaga asos qilib olingan, chunki boshqa organik birikmalar uglevodoroddagi bitta yoki bir nechta vodorod atomlari o'rniga boshqa guruhlaming almashinishidan hosil bolgan deb qaraladi. Organik birikmalami uglerod zanjiriga qarab asosan quyidagi uchta katta qismga bo'lish mumkin: I. Asiklik (alifatik) yoki ochiq zanjirli birikmalar. Bunda uglerod atomlari o 'zaro bir-biri bilan bog'lanib ochiq - to'g'ri yoki tarmoqlangan zanjir hosil qiladi. Bular ham o 'z navbatida quyidagi guruhlarga bolinadi: 1) To'yingan ochiq zanjirli birikmalar. Masalan, Organik birikmalar ularning tarkibiga ko'ra quyidagi sinflarga bo'linadilar: 1. Uglevodorodlar. Bular tarkibida faqat uglerod va vodorod atomlari bo'lgan birikmalardir. 3. Tarkibida uglerod va vodorod atomlaridan tashqari azot atomi ham bor bo'lgan birikmalarni azot saqlovchi organik birikmalar deyiladi. 2. Tarkibida uglerod va vodorod bilan bir qatorda kislorod atomi ham bor bo'lgan birikmalarni kislorod saqlovchi organik birikmalar deyiladi. To'yingan uglevodorodlarga alkanlar va sikloalkanlar kiradi. Uglevodorodlar uglerod atomlari orasida bog'lanishlarni turiga qarab to'yingan va to'yinmagan uglevodorodlarga bo'linadilar. To'yinmagan uglevodorodlarga alkenlar, alkadiyenlar, alkinlar va aromatik uglevodorodlar kiradi. Ochiq zanjirli uglevodorodlarga alkanlar, alkenlar, alkadiyenlar va alkinlar kiradi. Tarkibida gidroqsil guruhi bor bo'lgan moddalarga spirtlar va fenollar kiradi. Agar gidroqsil guruh alkil radikallari bilan ...