Polikondensatiya reaksiyalari. Oddiy poliefirlar

Polikondensatiya reaksiyalari. Oddiy poliefirlar Reja: 1. Polikondensatlanish jarayonlari 2.Polikondensatlanish jarayonining kinetikasi 3.Polikondensatlanish jarayonining texnologik usullari 4. Poliuretanlarning xossalari. Polikondensatlanish reaksiyalari Molekulasining tarkibida bir necha funkcional atomlar gu-ruhi tutgan moddalarning o'zaro bir-biri bilan bosqichma-bos-qich birikishi natijasida kj.ori hamda quyi molekulyar birik-malar hosil bo'lishi bilan boradigan jarayonlarga polikondensatlanish jarayonlari deb ataladi. Bunday tipdagi jarayonlarga misol kxilib dikarbon kislotalarining ikki atomli spirtlar - glikollar bilan o'zaro birikib poliefirlar hosil bo'lish jarayonini keltirish mumkin. Organik kimyo kursidan ma'lumki, karbon kislotalarining spirtlar bilan o'zaro ta'siri natijasida murakkab efirlar hosil bo'ladi: Bu yerda A va V o'zaro ta'sirlashayotgan molekulalarning qol-diklari; a va v - funkcional atomlar guruhi, av- jarayonda hosil bo'ladigan quyi molekulyar modda. Keltirilgan misolda yuqori molekulyar birikmalar hosil bo'lmaydi, chunki kondensat-lanish jarayoni davom etishi uchun hosil bo'lgan reakciya mahsulotida - SOON va -ON funkcional gruppalar etishmaydi. Demak zanjirli kondensatlanish jarayonini davom etishi uchun dastlabki moddalar molekulasining tarkibida ikki yoki undan ortiq funkcional atomlar guruhi mavjud bo'lishi kerak va ular-ning o'zaro kondensatlanishi (birikishi) natijasida jarayon-ning keyiigi har bir bosqichida dastlabki moddalar kabi funkcional guruhlari tutgan oraliq birikmalar hosil kxilib, zan-jir borgan sayin rivojlana borishi keraq Misol sifatida adipin kislotasining etilenglikol bilan ko'p martalab kondensatlanishi natijasida yuqori molekulyar birikma poliefir ho-sil bo'lishini ko'rish mumkin: Bunday o'zaro ta'sir natijasida chizicsimon poliefir hosil bo'ladi; N -[- O - SN2 - SN2 - O - SO - (SN2)4 - SO - ]n - ON Umumiy holda polikondensatlanish reakciyalari: shaklida tavsiflanadi. Agar polikondensatlanish reakciyasida ikki turdagi bir xil funkcional atomlar guruhi tutgan birikmalar qat-nashsa, bunday jarayon geteropolikondensatlanish deyiladi va umumiy holda kuyidagicha ifodalanadi: Agar bir moddaning o'zida har xil funkcional atomlar guruhi bo'lsa-yu, ular o'zaro ta'sirlashib yuxori molekulyar birikma hosil qilsa, bunday jarayon gomopolikondensatlanish deyiladi. Bu jarayonni xuyidagi umumiy tenglama bilan ifodalash mumkin. Bunday reakciyaga aminokislotalardan poliamidlarning olinish jarayoni misol bula oladi. Aminoenant kislotasidan polienant hosil bo'lish jarayoni bunga misol bula oladi: Bifunkcional birikmalarining polikondensatlanishi natijasida fakxat chiziqsimon polimerlar hosil bo'lsa, bunday jarayon chiziqsimon polikondensatlanish jarayoni deyiladi. Polikondensatlanish jarayonida ikkitadan ortiq funkcional atomlar guruhi tutgan monomerlar qatnashsa, fazoviy tursimon tuzilishga ega bo'lgan polimerlar hosil bo'ladi. Bunday jarayonni uchlamchi fazoviy polikondensatlanish deyiladi. Misol tariqasida butandiol va glicerin aralashmasini izocionatlar bilan polikondensatlanish jarayonini ko'rsatish mumkin. Bu jarayonda o'sayotgan zanjirlar tarkibidagi funkcional atomlar guruhlari glicerin molekulasining qoldiqlari bilan o'zaro ta'siri tufayli ular bir-biri bilan tiqilib, fazoviy tursimon tuzilishga ega bo'lgan polimerlarni xxsil shladi: Uch atomli spirtlar bilan dikarbon kislotalarining polikondensat lanishidan chizicsimon tuzilishga ega bo'lgan polimerlar xam xossh bo'ladi. Bu yerda Kt - ...