Radiatsion gigiyena asoslari

Radiatsion gigiyena asoslari Reja: Radiatsion gigiyena asoslari Radiofarmatsevtik dori vositalarini ishlab chiqarishdagi mehnat gigyenasi. Tibbiy gazlar ishlab chiqarishdagi ishchi xodimlar gigiyenasi Radiatsion gigiyena asoslari Radiatsiya termini lotinchadan radius - nur ma'nosini anglatadi. To'lqin nurlari, infrakizil nurlanish, yorug'lik, ultrafiolet va ionizatsiyalovchi nurlar -tabiatdaga nurlar tarqatish turlariga kiradi. To'lqin uzunligi, energiya va chastatasi, nurlanish bu elektromagnitlik tabiatidir. Nurlanishning boshqa turi esa har xil tezlikda, ko'rsatgichda bo'ladigan alfa, beta va neyronlardir. Nurlar o'z tusiklarini energiya ketkizish yo'li bilan bosib o'tadilar. Buning hisobiga organizmga har xil nurlar kiradi va yutiladi. Misol tariqasida yozdagi qorayish zagar hisoblanadi. Sog'lom odam uchun ionlanish turlarini ahamiyati katta. To'kimalardan o'tgan ionlar energiya va molequlyar ion zarrachalarini kiritadi, biologik holatni uzgartiradi. Shuning uchun nurlanishning xar qanday turi odam sogligiga zarar ko'rsatmay qolmaydi. Bularga; alfa nurlari-2ta proton va 2ta neytronlardan mustahkam tuzilgan, bu musbat ta'sirlangan zarrachalar. Ogir atomlarning parchalanishi (masalan; uran, radiy. toriy) natijasida tabiatda hosil bo'ladi. Havoda alfa nurlari 5sm gacha, qog'ozda to'liq ushlanib qoladi. Organizmga havo orqali nafas yo'llariga, oziq ovqatlar orqali ichak sistemasiga kirishi juda xafli hisoblanadi. Beta nurlari-elektronlar bo'lib, alfa nurlari dan xam mayda va organizmga chuqurroq, bir necha santimetr kirishi mumkin. (Yupqa temir to'siq, oyna, kiyimlar bilan undan himoyalanish mumkin. Ochiq joylarga kirishi natijasida kuchli kuydiruvchi ta'sir ko'rsatadi.1986 yili Chernobyl avariyasida ko'pgina odamlar orasida kuyish kuzatilgan. Ichki a'zolarga kirib, nurlantiradi. Gamma nurlar-fatonlar, energiya tarqatuvchi elektromagnit to'lqinlardur. Havoda tarqalashida o'z energiyasini yo'qotadi. Beto'xtov ta'siri faqat terini emas, ichki a'zolarni xam zaralaydi Qattiq va og'ir materiallar, temir, qo'rg'oshin to'siqlarli himoya qila oladi. Rentgen nurlari- gamma nurlariga juda o'xshash, sun'iy rengen trubkalari orqali hosil qilinadi. Rengen trubkalari elektr energiya orqali ishlagani uchun bu nurlarni yoqish va o'chirish mumkin. Neytron nurlari - atom yadrosining parchalanishi orqali paydo bo'lib, kuchli kira olish xususiyatiga ega. Neytronlarni suv, parafin va beton to'siq bilan ushlab kolinadi. Yadroli reaktorlardan tashqari neytronlarni sanoatda ishlatilmaydi. Rentgen va gamma nurlarga nisbatan qattiq, yumshoq ishlatiladi. Bu ularning energiya xarakteriga va nurlantirishiga bog'liq. Qattiq- katta energiya va kirish xususiyati, yumshoq kam energiya kam organizimga kira olishi. Radiaktivlik-yadrodagi neytronlar soni aniqdanib, ko'rsatgich xisrblanadi. Prtonlardan ko'p bo'lishi kerak. Normal holatda proton va neytronlar bir biriga mustahkam bog'langan, shuning uchun ularning ajralishi qiyin. Bunday yadro tinch bo'ladi. Agar neytronlar soni ko'p bo'lsa energiyaning ko'payishi, tashqariga chiqishi kuzatiladi. Turli yadrolar eneriyasini turlicha ajratadi, buenergiyani nurlanish deyiladi. Radiaktiv bo'linish-nestabil atomlar o'z energiyasini chiqarishi va atomlarni o'zi radionuklyoidlardur. Uran parchalanishi nurlanishni bu nur esa parchalanishi yangi yadro nurlarini hosil qiladi. Radiatsiyaning odam organizmiga ta'siri. Radiatsiyaning foydali ...