S - elementlar va ular birikmalarining xossalari

S - elementlar va ular birikmalarining xossalari Reja: 1. S - elementlar to'g'risida umumiy ma'lumot. 2. IA guruhcha elementlarining umumiy xarakteristikasi. 3. Litiy, olinishi, xossalari, birikmalari. 4. Natriy, kaliy, olinishi, xossalari, birikmalari. 5. IA guruhcha elementlari birikmalarining ishlatilishi. S - elementlar katoriga davriy sistemaning IA, IIA guruhlari elementlari va geliy (He) elementi kiradi. Ulardan vodorod va geliyning xossalari bilan avvalgi boblarda tanishilgan. Ushbu bobda asosan IA guruhcha elementlari -ishkoriy metallar, IIA guruhcha elementlari Be hamda ishkoriy - yer metallari va ularning birikmalari, xossalari bilan tanishamiz. I A guruhChA ELYeMYeNTLARI.* I A guruhcha elementlari, ularning elektron gidroksidlari tuzilishi, ayrim xossalari to'g'risidagi asosiy ma'lumotlar quyidagi jadvalda aks ettirilgan: *Fr - radioaktiv element bo'lgani uchun urganilmaydi. Bu guruh metallarining oksidlari (uzlari xam) suvda yaxshi erib uyuvchi moddalar ishkorlarni hosil kilgani uchun ishkoriy metallar deyiladi. Ularning ichida eng kuchlisi (aktivi) frantsiy bo'lib, undan keyin tseziy turadi. Litiy (Li). Ok yaltirok, yumshoq metall. Eng yengil metall tabiatda turli alyumosilikatli mineral - LiAI(SiO3)2 (spodumen), fosfatli mineral - LiAI(PO4)F (amblikonit) xolida uchraydi. Olinishi: Litiy asosan LiCI - KCI evtektik aralashmasini elektroliz qilish bilan olinadi: 2LiCl 2Li + Cl2. Oddiy moddasi: Litiy ximiyaviy jihatdan ancha aktiv metall. Xona haroratida havodagi azot va kislorod bilan ta'sirlashadi va reaksiya mahsuloti sifatida kulrang - Li2O va ok rangli Li3N hosil bo'ladi. havoda 200S dan yuqorida, CI2, Br2 , va I2 atmosferasida oddiy sharoitda kuchli alanga hosil qilib yonadi va LiCI, LiBr , LiI larni hosil qiladi. Suvda Li metali eriydi: 2Li + H2O 2 LiOH + H2. Aktivlik katorida litiy birinchi (E0 = -3,01 v ) bulsada, eritmalarda Li+ ionining gidratlanish energiyasi katta bo'lgani uchun Li(k) Li++ e- muvozanatini boshqa ishkoriy metallarga nisbatan kuprok ungga suradi. Birikmalari va ularning xosslari: Litiyning kupchilik birikmalari ok rangli bo'lib, ulardan LiF, Li2CO3, Li3PO4 lar suvda oz eriydi. Litiy perioksidlar hosil qilishga kam moyil element. Lekin, Li2O2; Li2S2 ; Li2C2 ; (perkarbid) lari mavjud. Litiy oksidi- Li2O ok rangli modda, suvda yaxshi eriydi. Gigroskopik modda. havodan suvni tortib oladi: Li2O + H2O 2LiOH ni hosil qiladi. Shuningdek, Li2O kislotalar, kislotali oksidlar va amfoter oksid va gidroksidlar bilan oson ta'sirlashadi va tegishli tuzlarni hosil qiladi. Litiy gidroksidi LiOH. Ok kristall modda. Juda kuchli gigroskopik modda, suvda yaxshi eriydi va litiy ishkori (uyuvchi litiy) ni hosil qiladi: LiOH Li+ + OH- Lekin bu gidroksid o'z kuchi jihatidan shu guruhdagi boshqa elementlar gidroksidlariga nisbatan kuchsizrokdir. Litiy gidroksidi LiCI eritmasini elektroliz qilish bilan olinadi: 2LiCI + 2H2O 2LiOH + ...