Suv - eng yaxshi erituvchi. Eruvchanlik

Mening yagona kuchim bu mening tirishqoqligimdir L. Paster (fransuz mikrobiologi va kimyogari) Mavzu: Suv-eng yaxshi erituvchi.Eruvchanlik REJA: Kirish: O'tilgan darsni takrorlash. Yangi dars bayoni: Suvning yer yuzida tarqalishi. Suvning ahamiyati. Eruvchanlik. II. Yangi darsni mustahkamlash. IV. Uyga vazifa. Suvning grafik tuzilishi (a), hajmiy tuzilishi (b) va assotsiyatsiy holati (d) Yangi mavzu bayoni: Suv inson hayoti va amaliy faoliyatida katta ahamiyatga ega. Barcha muhim fiziologik suyuqliklar(qon, limfa va b.) suvli eritmalardir. Suyuq eritmalar ikki yoki undan ortiq tarkibiy qismlardan iborat suyuq gomogen (bir jinsli) tuzilmalardir. Yer yuzining umumiy sathi 510100 km2 bo'lsa, shundan 37500 km2 suv bilan qoplangan. Okean va dengizlardagi suv (ularda erigan tuzlarni hisobga olmagan holda) 1,4·1018 t, quruqlikdagi chuchuk suv va muzliklardagi suv 4·1015t, tirik organizmlar va tuproq, tog' jinslari tarkibi dagi suv 1017t atrofida massaga ega. Masalan, 70 kg bo'lgan odam tanasida »45,5 kg suv bo'ladi, ba'zi meduzalar tanasining 98% i suvdan iborat bo'ladi. Tabiatda suv juda ko'plab tuzlarni eritgan holda bo'ladi. Ganga yoki Missisipi kabi daryolar yiliga 100 t gacha, dunyodagi barcha dar -yolar dunyo okeaniga 273500 t tuzni eritib tashib keltiradi. Umuman olganda, suvda deyarli barcha moddalar eriydi. Ba'zi moddalar juda yaxshi, ayrimlari o'rtacha, yana bir xillari yomon eriydi.Yomg'ir suvi atmosferaning quyi qavatlaridan o'tadigan qisqa vaqt ichida o'zida sezilarli darajada turli moddalarni erita oladi va bug'latilganda 100 g yomg'ir suvidan 3-5 g qattiq qoldiq qoladi Suvning yer yuzida tarqalishi Suv shunday erituvchi moddaki, u gazlarni ham (kislorod, vodorod, karbonat angidrid va b.), suyuq moddalarni ham (spirt,kislotalar va b.), qattiq moddalarni ham (tuzlar, minerallar va b.)eritaoladi. Eruvchanlik - moddaning erish qobiliyati. Suvda biror modda, masalan, qand erishini kuzatamiz (34-rasm). Xona haroratida (20°C) 100 g suv 200 g qandni erita oladi. Undan ortiq miqdor qand bu haroratda boshqa erimaydi. Bunday eritma to'yingan eritma deb ataladi, chunki unda ortiqcha miqdor qandni eritib bo'lmaydi Eruvchanlik o'lchami moddaning ma'lum sharoitda to'yingan eritmadagi miqdori bilan belgilanadi. To'yingan eritma - ayni haroratda eruvchi moddadan ortiqcha erita olmaydigan eritma. Eruvchanlik 100 g erituvchida moddadan qancha erishi bilan belgilanadi Agar 100 g erituvchida modda 10 g dan ortiq erisa - yaxshi eruvchan, 10 g dan kam erisa oz eruvchan, 0,01 g dan kam erisa amalda erimaydigan modda hisoblanadi. Ko'pchilik qattiq moddalar ning eruvchanligi harorat ortishi bilan ortadi. Buni grafik tarzda ifodalash mumkin (35-rasm) Masalan, ayni haroratda tuzning eruvchanligi 30 ga teng. Bu degan so'z 100 g suvda ayni haroratda shu tuzdan 30 g eriy oladi degan ma'noni anglatadi. Demak, moddaning ayni sharoitdagi to'yingan eritmasini ...