Tarkibida xromonlar sao'lagan dorivor o'simliklar. Ularning kimyoviy tuzilishi va texnologiyasi. Xossalari, tasnifi

Tarkibida xromonlar sao'lagan dorivor o'simliklar. Ularning kimyoviy tuzilishi va texnologiyasi. Xossalari, tasnifi. Tibbiyotda ishlatilishi. Reja: 1.Xromonlar kimyoviy tuzilishi va xususiyatlari. 2.Kellin olish texnologiyasi va uning ishlatilishi. Benzopiran bu 1,2 va 1,4 benzopiran bu benzol bilan va xalqkalaridan iborat kondensirlangan kislorod saqlovchi geterosiklik birikmalardir. -pironning ikkinchi, -pironning to'rtinchi holatidagi uglerod atomlari keto guruhiga almashilgan xollari va pironlar deb ataladi. Ularning benzol bilan kondensirlangan unumlari kumarin va xromon geterosiklik halqalarini tashkil qiladi Kumarinlar to'rtinchi holatida gidroqsil guruhi bor hosilasi 4-oksikumarin bir qancha dori moddalari molekula tuzilishini asosini tashkil qiladi. Masalan: uning sintez yo'li bilan olingan hosilalaridan tibbiyotda antikoagulyant (qon ivishiga qarshi) modda sifatida mediokumarin, fenilxroman, listrofarin preparatlari keng qo'llaniladi. 1,2 va 1,4 benzopiranlarning gidrolizlangan hosilalari ya'ni xroman va 2-fenilxroman (flavon) tabiiy dori moddalaridan tokoferol va flavanoidlar (rutin, kversetin va boshqa R-guruh vita'minlar) tarkibining asosini tashkil etadi. Xroman qatori dori moddalari Xroman qatori preparatlari-tibbiyotda juda keng tarqalgan va ishlatiladigan tokoferollar yoki E-guruh vita'minlaridan tashkil qiladi. 1922 yilda ingliz olimi Evane olib borgan tajribasi natijasida kalamushlarning homiladorlik davrini normal o'tishi va naslning tuzilishi uchun ularning ozuqa ratsionida mayda eriydigan va muhim ahamiyatga ega qandaydir diet omil bo'lishi kerakligini aniqladi. Bu noma'lum moddaga vitamin E deb nom berildi. 1936 yilda Evane va boshqa olimlar bug'doy ko'rtagi va paxta moyidan hayvonlarda naslsizlikni davolashda qo'llaniladigan ekologik faol modda ajratib olishdi. Keyinchalik unga tokoferol deb nom berildi. Tokoferol so'zi grekcha tokos-nasl va lotincha phyko-keltirish so'zlaridan tashkil topgan bo'lib nasl qoldirishni ta'minlash demakdir. Vitamin E yoki urchitish vitamini ko'pchilik o'simlik va hayvonlarda jumladan dukkakli va donli o'simliklar moyida (jo'xori, kunjut, chakanda moylari) go'sht, saryog', tuxum, sut va boshqa ozuqa mahsulotlarining tarkibida bo'ladi. Vitamin E tokoferolning turli sterio izomerlaridan tashkil topgan bo'lib, hozirgacha ularning 7 xil izomeri aniqlangan. Ammo ulardan -tokoferol barcha sterioizomerlar orasida o'zining biologik ta'siri jihatidan eng kuchli hisoblanadi. Barcha tokoferollar kimyoviy tuzilishining asosiy elementlaridan birini benzol bilan g-pironlardan iborat kondensirlangan xromon yoki benzo g-degidroperan geterosikl halqasini tashkil qiladi. Olimlarning tokoferol parchalanishidan kelib chiqadigan mahsulotlarning chuqur o'rganish sohasida olib borilgan izlanishlari natijasida ularning kimyoviy tuzilishi yaratildi. Bu borada keyinchalik uni sintez qilib olishda Karrer o'z shogirdlari bilan birgalikda samarali izlanishlar olib borib yaxshi natijalarga erishdi. Preparat organizmda oqsil, qand lipid va pigmentlar almashinuvida ishtrok etadi. U ayollarda homiladorlik davrini normal kechishga yordam beradi. Nerv sistemasi, mushak, qon tomirlarining qo'zg'aluvchan bo'lishiga yordam beradi. Tokoferolatsetatning 5,10 va 30%li moydagi eritmalari ichirilardi yoki mushak orasiga yuboriladi. Preparatni odatda nerv sistemasi pereferik tomirlar va ko'z kasalliklarida aterosklerozda, organizmda jinsiy bezlar faoliyati buzilganda ...