Termik kreking jarayoni

Termik kreking jarayoni Reja: 1. Termik kreking jarayonining vazifasi; 2. Termik kreking jarayoni kimyosi va mexanizmi; 3. Sanoatdagi termik kreking jarayonida neft xom ashyosi o'zgarishini asosiy omillari. Termik kreking jarayoni mazutdan qo'shimcha miqdorda benzin olish uchun xizmat qiladi. Kreking qoldiq esa bug' qozonlari uchun yoqilg'i sifatida ishlatiladi. Respublikamizda faqat Olti-Ariq neftni qayta ishlash zavodida termik kreking jarayoni bor. Termik kreking jarayoniga tashqaridan havo, vodorod eki biror boshqa gaz berilmaydi. Pechning trubalarida hom ashyo koks holida o'tirib qolmasligi uchun suv bug'i beriladi. Jarayon vaqtida uglevodorodlarning o'zgarishini ximizmi va mexanizmi Termik kreking jarayonida parafin uglevodorodlarini parchalanish mexanizmi: Parafin uglevodorodlari - parafin + olefin +N2 Quyi molekulali uglevodorodlar issiqlik ta'sirida parchalanishga chidamlidirlar. Uglevodorodlarning molekula massasi ortib borishi bilan, ularni issiqlik ta'sirida parchalanishiga moyilligi oshib boradi. Raye parafin uglevodorodlari quyidagi mexanizm bilan parchalanadi deb taklif etadi: SNz : SNz SNz : SNz Buni radikal-zanjirli mexanizm deyiladi. Parafin uglevodorodlari-» SN3,' S2N5' S3N7 va hokazo Radikallardan S3N7 dan yuqorisi turg'un emas. R+C2H6 - S2N5 + RH S5N11 -» CiH-v + CiHfi Reaksiya zonasida N,' SN3 va S2N5 radikallari uchraydi. Parafin uglevodorodlarini issiqlik ta'sirida o'zgarishini Raye n-butan misolida quyidagicha taklif etadi. 1. Molekulani birlamchi radikallarga parchalanishi: SNz SN2 SN2 SNz - 2 S2N5 2. Hosil bo'lgan radikallar hom ashyoning molekulalari bilan ' uchrashadi: SNz- SN2- SN2- SN2- S2Nb SNz- SN2- SN2- SN3+ S2N5 SNz- SN2- SN- SNz- S2Nb 1- variant: SNz - SN2 - SN2 -SNz q R-* SNz - SN2 - SN2 - SN2 q RH Bu yerdagi ' S4N9 radikali turg'un emas, shuning uchun parchalanadi: SNz - SN2 - SN2 -SN2 + RH-» S2N4 + S2N6 + R » 2 -variant: SNz - SN2 - SN2 -SNz + R- SNz - SN - SN2 - SNz + RH SNz - SN - SN2 -SNz + RH-» S3Nb + SNd + R Termik krekingda quyidagi reaksiyalar sodir bo'lsa reaksiya mexanizmi tugaydi: R+R'-R-R' R+H -»RH N +N -» N2 f Naften uglevodorodlarining parchalanishi. Naften uglevodorodlari molekula mexanizmi asosida parchalanadilar: M.D.Tilichev bir halqali aromatik u i leodorodlari parchalanishini radikal mexanizmini taklif etadi: 2S6N5 - SNz - S6N5SN2 - SN2S6N5+N2 va hokazo To'yinmagan uglevodorodlarnish parchalanishi. Olefinlar yumshoq haroratda (500°S gacha) polimerlanish yuqori bosimda Olefinlar yuqori haroratda parchalanish past bosimda Termik kreking jarayonida geteroatomlik birikmalar ham parchalanadi. Shu bilan bir vaqtda zichlanish reaksiyalari ham sodir bo'ladi. Sanoatdagi termik kreking jarayonida neft hom ashyosining o'zgarishini asosiy omillari Termik kreking jarayonida hom ashyoning haroratga turg'unligi, harorat, bosim va jarayonning davomati (vaqti) kreking ...