Tolalarning sinflanishi

Tolalarning sinflanishi Reja: Kirish. Tolalarning sinflanishi. to'qimachilik tolalarining kimyoviy tuzilishi va xossalari. Tolali materiallar kimyoviy texnologiyasi fani bu-pardozlash korxonalarida xom matoni tayyor mato xoliga kelguniga qadar tolali materiallarga ishlov berishda kechadigan kimyoviy, fizik-kimyoviy va mexanik jarayonlarning borishini o'rgatuvchi fandir. to'qimachilik mahsulotlarini pardozlashning kimyoviy jarayonlari pardozlash yoki buyash-pardozlash fabrikalarida olib boriladi va quyidagi jarayonlarni o'z ichiga oladi: xom matoni buyash va gul bosishga tayyorlash, buyash, gul bosish va yakuniy ishlov berish. to'qimachilik materiallarini pardozlash kadimdan malum bo'lib, hozirgi kunda u ogir kul mehnatidan to uzluksiz tez suratlarda olib boriladigan jarayonlargacha rivojlanib kelmokda. XVII asrgacha zigir tolali matolarni okartirishga butun yoz mavsumida erishilgan bulsa, XVII asrga kelib bazi kimyoviy materiallarni qo'llanilishi sababli bu jarayonga ikki oy mobaynida erishishga muvofik bo'lganlar. ¥ozirgi kunda yuqori harorat, bosim hamda turli faol kimyoviy moddalarni ishlatish orqali matolarni okartirishga bir necha soat sarflanadi xolos. XIX asr o'rtalarigacha buyash va gul bosishda fakat tabiiy buyovchilardan foydalanilgan. Sintetik buyovchi moddalar bundan 150-160 yil ilgarigina paydo bula boshlagan. 1942 yili Kozon universiteti professori N.N.Zinin tomonidan kashf etilgan anilinni olish texnologiyasi sanoat mikyosida kupgina buyovchi moddalarni ishlab chiqarishga asos buldi. Buyovchi moddalar - rangli organik birikmalar bo'lib, to'qimachilik materiallari va boshqa jismlarga bir tekis va mustahkam rang beradi. Buyok - matolarga gul bosish uchun ishlatiladigan buyovchi modda, kuyuklovchi va yordamchi moddalardan tashkil topgan murakkab tarkibdir. Pigmentlar - suvda va kupchilik organik erituvchilarda erimaydi, tola yuzasiga boglovchi moddalar yordamida boglanadi. Pardozlash-buyash korxonalari ko'p miqdorda suv istemol qiluvchi sanoat tarmogiga kiradi. Jarayonlarda okava suvlarni tarkibida buyovchi modda, ishkor, kislota, tuz va sirt aktiv moddalarning bo'lganligi ularni tozalash jarayonini qiyinlashtiradi. ¥indiston, Xitoy va Misr matolarga gul bosishning vatani hisoblanadi. Ilgari matolarga kulda gullar chizilgan, sung maxsus koliplar orqali, keyinchalik esa gul bosish mashinalarida matolarda turli rasmlar hosil qilingan. Matolarga yakuniy pardoz berish xamma jarayonlardan sung kashf etilgan. XVII-XIX asrlarda matolarga kraxmal bilan ishlov berib, uni sifatini oshirish malum bo'lgan. Bu jarayonda mato uziga olgan yangi xususiyatlar birinchi yuvishdanok chikib ketgan. XX asr o'rtalariga kelib matolarga yakuniy pardoz berishning yangi turlari kashf etildi (kam kirishuvchan, kam gijimlanuvchan, suv o'tkazmaydigan, olovbardosh, bakteriyalardan himoyalanuvchan). ¥ozirgi kunda to'qimachilik sanoati turli tabiiy va kimyoviy tolalarni ishlatadi. Bu tolalarning barchasi bir-birlaridan uzlarining kimyoviy, fizik-mexanik, mexanik xossalari va ishlatilish sohalari bo'yicha farq kiladilar. Shu bilan birga ulardagi bazi bir o'xshashliklar tolalarni sinflarga ajratish imkonini beradi. Tolalarni kelib chiqishi va polimer makromolekulasining kimyoviy tuzilishiga asosan barcha to'qimachilik tolalarini sinflarga ajratish mumkin. Barcha to'qimachilik tolalari tabiiy va kimyoviy turlarga bulinadilar. Tabiiy tolalar kelib ...