Tuproq eritmasi tuproqdagi oksidlanish - qaytarilish jarayonlari

Reja: tuproqdagi oksidlanish - qaytarilish reaksiyasi va uning ahamiyati. Oksidlanish-qaytarilish potentsiali. Oksidlanish-qaytarilish jarayonlarini tuproq unumdorligidagi ahamiyati. 1. tuproq tarkibidagi turli mineral va organik tabiatli moddalarning oksidlanish va qaytarilish jarayonlari keng rivojlangan bo'lib, shu nuqtai nazardan tuproqni juda murakkab oksidlanish-qaytarilish sistemasi deyish mumkin. Oksidlanish-qaytarilish jarayonida bir moddalar atomlari elektronlarining boshqa atomlar tarkibiga o'tishi ro'y beradi. Shunga ko'ra, oksidlanish jarayonida ishtirok etuvchi oksidlovchi modda (atom, ion) bir yoki bir necha elektronlarini yo'kotadi va shu elementning musbat valentligi oshadi. qaytarilish esa oksidlanishga qarama-qarshi kimyoviy reaksiya bo'lib, unda qaytariluvchi moddalarning elektronlarni o'ziga kabul qilib olishi tushuniladi. Bu jarayonda elementlarning valentligi pasayadi. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyasi umumiy tarzda kuyidagicha ifodalanishi mumkin: Ox + ne - Red Bundagi Ox - oksidlovchi, Red - qaytariluvchi; e - elektronlar, n- reaksiyada ishtirok etuvchi elektronlar soni. Oksidlanish jarayonlari ayniqsa tuproqdagi organik moddalarning o'zgarishi va parchalanishi natijasida kechadi. Umuman olganda, gumus hosil bo'lishi xam oksidlanish jarayoni hisoblanadi. Organik moddalardagi oksidlanish reaksiyalarining ko'pchiligi qaytmas reaksiyalar jumlasiga kiradi. tuproqda keng tarkalgan qaytar oksidlanish-qaytarilish reaksiyalariga temirning (Ge3+ Ge2+), marganetsning (Mn4+ Mn2+) va azotning (N5- N3-) oksidlanish-qaytarilish jarayonlarini ko'rsatish mumkin. tuproqda kislorod va vodorodning (O O2-, N N+) hamda oltingugurtning (S6+ S2+) oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari xam keng tarkalgan. tuproq havosi va eritmasidagi molekulyar kislorod asosiy oksidlovchi manba hisoblanadi. Shuning uchun oksidlanish-qaytarilish jarayonlari tuproqning aeratsiyasiga bog'liq. Demak, tuproqda kechadigan gaz almashinuvi tuproqning kator xossalari (strukturasi, zichligi, mexanik tarkibi va boshqalar) bilan belgilanadi. Shuningdek tuproqning namligi, aeratsiyasi, undagi organik moddalar miqdoriga va kechadigan biokimyoviy reaksiyalar hamda haroratning o'zgarishi singari omillar ta'sirida oksidlanish-qaytarilish jarayonlarining intensivligi va yo'nalishi o'zgaradi. tuproqda namlikning ko'payishi, tuproqning zichlanishi, katkaloklanishi natijasida aeratsiyaning yomonlashuvi oksidlanish-qaytarilish otentsialining pasayishiga olib keladi. Mo'tadil harorat va namlikda ko'pchilik tuproqlarning xaydalma qatlamidagi havoning tarkibidagi kislorod 2,5-5 foiz bo'lganda anaerob sharoit yuzaga keladi. Oksidlanish-qaytarilish jarayonlarining borishida tuproqdagi organik moddalarning miqdori va uning formasi muhim rol o'ynaydi. Nam sharoitda tuproqning gumusli gorizontida oksidlanish-qaytarilish potentsiali tez pasayadi. 2. tuproqning oksidlanish-qaytarilish holatini miqdor jihatdan ifodalashda oksidlanish-qaytarilish potentsialidan foydalaniladi. Eritmada yuzaga keladigan oksidlovchi va qaytariluvchilarning o'zaro nisbati oksidlanish-qaytarilish potentsiali (OKP) ni xarakterlaydi. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari elektronlarni o'zidan berish yoki uni kabul qilish bilan bog'liq bo'lganligi sababli rN ni aniklashdagi singari uni potentsiometriya usulidan foydalanib hisobga olish mumkin. Ko'pgina oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari vodorod ishtirokida bo'lganligi sababli, Eh ko'rsatkichi rN ga bog'liq. RN ko'rsatkichining bir ulushiga o'zgarishi, Eh ning 57-69 mv ga o'zgarishiga olib keladi. tuproq yoki tuproq gorizontlaridagi oksidlanish-qaytarilish potentsialining pH ko'rsatkichiga ko'ra o'zgarishini taqqoslash uchun Klark tavsiya etgan rN2 ning shartli ko'rsatkichi (molekulyar vodorod bosimining manfiy logarifmasi) dan foydalaniladi ...