VII - A guruhchasi elementlari

VII-A guruhchasi elementlari Reja: 1. guruhcha elementlarining umumiy xarakteristikasi. 2. Ftor va uning birikmalarini olinishi. 3. Ftorning fizikaviy va ximiyaviy xossalari. 4. Ftorli birikmalar va ularning olinishi. 5. Xlorning fizikaviy va ximiyaviy xossalari. 6. Xlor va uning birikmalarini olinishi. 7. Galogenlar va ular birikmalarining ishlatilishi. Yettinchi guruh asosiy guruhchasi elementlariga ftor-F, xlor-Cl, brom-Br, iod-J va astat-At kiradi. Bu elementlar atomlarining tashqi elektron kavatida ettita (ns2np5) elektronlari sbulib, erkin holatda kuchli oksidlovchilardir. Bu elementlar galogenlar deb ataladi va tuz hosil qiluvchi degan manoni anglatadi. Galogenlarning vodorodli HF, HCl, HBr, HJ birikmalarning suvdagi eritmalari kislotalar bo'lib, HF dan HJ ga tomon utgan sayin ularning kislotalik xossalari kuchayib boradi. HCl, HBr va HJ larning qaytaruvchanlik xossalari xam yuqoridagi tartibda HCl dan HJ ga tomon kuchayib boradi, bu galogenlarning tartib rakami ortishi bilan ion (E-) zaryadi uzgarmagan holda, ion radiuslari ortib boradi.: Astat esa tabiiy radioaktiv emirilishlarning oralik mahsulotlari sifatida, yadro reaksiyalari yordamida sun'iy ravishda hosil kilinadi. Kisman radioaktiv xossasiga ega. Bu elementlar va ular birikmalarning xossalarini alohida urganib chiqamiz. FTOR VA UNING BIRIKMALARI. Ftorning tabiatda tarqalishi: Tabiatda birikmalar xolida tarkalgan. Asosiy minerallari: CaF2 - dala shpati, kriolit - Na3AIF6, ftorapatitlar Ca5F(PO4)3. Olinishi: Ftor fakat elektroliz yo'li bilan olinadi. KF + 2HF H2 + F2 + K+ reaksiyani amalga oshirish uchun anod-kumir, katod-Ni dan yasalib, idish diafragma bilan ajratiladi. Chunki hosil bo'luvchi N F aralashib ketsa, portlab ketadi. Fizikaviy xossalari: Ftor oddiy sharoitda och yashil rangli, havodan biroz ogir, suvda eriydigan gaz. Ftor atmosferasida xatto shisha va suvday turgun moddalar xam yonadi. SiO2 + 4F2 SiF4 + 2OF2; H2O + 2F2 4HF + O2 Oddiy moddalar bilan ftor juda shiddatli reaksiyaga kirishadi. Vodorod bilan ftor korongida portlash bilan birikadi: H2 + F2 2HF H ...