VII guruhning d - elementlari atomlarining tuzilishi. Elementlarning atom radiuslari va ionlanish potensiallarining o'zgarishi

REJA: Marganets va reniy birikmalari. Marganets birikmalari. Permanganat kislota va uning tuzlari. Kaliy permanganat. Natriy permanganat. Reniy-Ke va texnetsiy -Ts VII guruhning d-elementlari atomlarining tuzilishi. elementlarning atom radiuslari va ionlanish potensiallarining o'zgarishi Mp 2=25, nisbiy atom massasi 54,9380; K 35^33^452 Ts 2=43, nisbiy atom massasi [99], KM 45^4rChsR5z^ Ke 2 = 75, nisbiy atom massasi 186,2, KMI Zz^Zr^sRbz^ Marganetsning bark,aror izotopi Mp tabiiy marga-netsning 100% ini, reyniyning bark.aror izotopi '*^Ke tabiatdagi reniyning 36,07% ini tashkil qiladi. Reniy-ning ikkinchi izotopi '*'Ke garchi oz darajada radioaktiv bulsa-da, tabiatdagi reniyning 62,93% ini tashkil eta-di (bu izotopning yarim yemirilish davri 4-10'^ yilga teng). Texnetsiyning 15 ta izotopi ma'lum, ularning xammasi 5 ^am radioaktiv izotoplar bo'lib, fak,at Ts eng bark.a-rordir (uning yarim yemirilish davri 210^ yil). Marganets va reniy birikmalari. Marganets - Mp Marganetsning bir necha xil birikmalari uchraydi. Ular ichida eng muhimi pirolyuzit MpO^ dir. MpO^ k,adim za-monlardan beri ma'lum. Uning boshk,a minerallaridan braunit ZMp20zMp810z, manganit Mp^OzN^O, gausmanit MPzO ^, marganetsli shpat MpSOz za ^oka'zolar ma'lum. Mar­ganets rudalari MDX, da (asosan, Kavkazda), X.indiston-da, Kanada, Janubiy Afrikada uchraydi. Marganetsni 1774 yilda Sheyele va Gan olganlar. Olinishi. Metallurgiyada k^ora metallarga qo'shish uchun Elektr pechda ferromarganets olinadi; ferromarganets mar­ganetsning temir bilan ossh1 k,ilgan k.otishmasi bo'lib, uning tarkibida ozgina uglerod va 60-90% Mp bo'ladi. Ferromarganetsni marganetsning tabiiy oksidlarini ug­lerod bilan pirometallurgik usulda qaytarish orqali olinadi, masalan: MpOz + 2S ^ 2S0 + Mp Marganets oksidlarini alyumotermiya yo'li bilan k,ay-tarish ork.ali olinadigan marganets u k,adar toza bulmay-di, lekin uglerod siz bo'ladi: ZMpz04+8A1-^9Mp + 4A120z+2251,8 kJ pirolyuzitdan MPzO ^, osil qilish uchun avval churlanti-rib parchalanadi: ZMpO^ -^Mpz04+02 Eng toza marganets olish uchun, marganets (II) tuzlari-iing suvdagi eritmasi elektroliz kilinadi. Laboratoriyada marganets olish uchun MpS!^ ning kon-sentrlangan eritmasiga natriy amalgamasi ta'sir etti-riladi: MpS12 + 2KaNyo ^ MshsH + 2NaS1 hosil bo'lgan chukmani maxsus idishda 400 °S gacha k,iz-dirib marganetsni simobdan tozalanadi: Mp2Nyo -^ 2Mp + NE T . Fizik xossalari. Marganets kumush kabi ok, tusli ogir metall. U turtta kristall modifikatsiyaga ega. 727 °S dan kuyi temperaturada a = marganets, 727 °S dan to 1079 °S gacha 3 = marganets, 1079 °S dan 1143 °S gacha u = marganets, 1143 °S dan yu k ^orida 1244 °S gacha 5 = marganets barqarordir. Ular bir-biridan uzlarining kristall tuzilishi va fizik kon-statalari bilan farq, k^iladi. Kimyoviy xossalari. Marganetsning sirti oksid parda bilan koplanganligi sababli yaxlit x.olda marganets zavo­da oksidlanmaydi. Lekin kukun olidagi marganets havoda oksidlanadi. Alyuminiy, surma, mis va boshqa metallar marganets bilan ...