Yengil uglevodorod gazlarini qayta ishlash jarayonlari. Gazlarni olinish manbalari va ularning tarkibi

Yengil uglevodorod gazlarini qayta ishlash jarayonlari. Gazlarni olinish manbalari va ularning tarkibi Reja: 1. Neftni qayta ishlashdan hosil bo'ladigan yengil gazlar, garkibi, 2. Gazlarni qayta ishlashga tayyorlash; 3. Gazlarni ajratuvchi absorberlar (deetanizatorlar). Neft mahsulotlarini ikkilamchi qayta ishlash jarayonlarida hom ashyoga nisbatan 5-20% gaz mahsulotlari hosil bo'ladi. Yiliga 12 mln.t. neftni qayta ishlaydigan zamonaviy zavodlarda taxminan 1 mln. t gaz 8% mass.dan oshiqroq hosil bo'ladi. Piroliz jarayonida asosan to'yinmagan gaz olinadi. Katalitik jarayonlarda ham, sezilarli miqdorda gaz mahsulotlari hosil bo'ladi: katalitik riformingda 10-20% mass. shu jumladan 1-2% mass, vodorod; katalitik krekingda 12-15% mass. Gazlarning tarkibiy qismi qaysi jarayonda hosil bo'lishiga bog'liq. Vodorod bosimida bo'ladigan jarayonlarda (riforming, izomerizatsiya, gidrokreking, gidroochistka) hosil bo'ladigan gazlar asosan to'yingan gazlardan tashkil topgan bo'lib, to'yinmagan gazlar aytarlik yo'q. Bu gazlar asosan: metan, etan, propan, n-butan va izobutandan iboratdir. Yuqori harorat ostida boradigan va qisman katalitik jarayonlarda hosil bo'lgan gazlar tarkibida to'yinmagan gazlar ham bor. Bularning ' miqdori hom ashyo sifatiga va asosan jarayonning ko'rsatkichchariga bog'liqdir. Katalitik krekingda qo'llaniladigan katalizatorga bog'liq. Gudronni uzluksiz koksovanie qilish qurilmasida haroratda 530-540°S haroratda «30% mass, to'yinmagan gaz hosil bo'ladi, haroratni 600° S gacha ko'tarilsa to'yinmagan gazlarning miqdori 50% mass.gacha ko'payadi. Zavodlardagi ishlab chiqarish jarayonida hosil bo'lgan gazlarning yog'li qismi (jirnaya chast) S3-S4 gazlari alohida ahamiyatga ega bo'lib, bu qismida izobutan va butilen ko'p bo'lishi uchun moddalarni alkilir jarayonida ishlatiladi (yuqori oktan sonli avtobenzin komponentini olish uchun). Gazlarning quruq qismini (suxaya chast) bunda asosiy qismini vodorod, metan, etan va etilen tashkil etadi. Bu quruq gazdagi vodorod va etilenlar ham alohida ahamiyatga ega. Vodorodni asosan riforming gazlaridagisi ishlatiladi, boshqa gazlarda vodorodni ♦ miqdori juda kam. Zamonaviy zavodlarda 3-4,5% mass.quruq gaz hosil bo'ladi. Uni tarkibida taxminan: vodorod-3%; metan -27%; etilen 27%; etan- 30% mass qolgani Sz-S4 gazlari dan iboratdir. Shuni takidlash kerakki gazlarning tarkibi har qaysi zavodda har xildir. 71 Yuqori haroratli kreking bosim ostida boradigan va kokslash ustanovkalaridan ajralib chiqadigan gazlar quruq gazlar hisoblanadi. Katalitik kreking jarayonidan chiqadigan gazlar yog'li gazlarga kiradi ularda 60-75% mass. S3-S4 gazlari bor. Zamonaviy zavodlarda ajralib chiqayotgan gazlarni qayta ishlash, zavodni samaradorligini oshirishga o'z hissasini qushadi. Quruq gazlar bazi zavodlarda konversiya yordamida vodorod olish uchun ishlatiladi, bazi zavodlarda yoqilg'i sifatida ishlatiladi. Sifati past neft mahsulotlarini piroliz jarayoniga berilib, undan asosan to'yinmagan gazlar aralashmasi olinadi. To'yinmagan gazlar polimerlash jarayonida hom ashyo sifatida ishlatiladi. Gazlarni tarkibi asosan etilendan iborat - quruk gazlarga kiradi. Zamonaviy zavodlarda ikkita gaz ajratuvchi qurilmalar mavjuddir: birida to'yingan gazlar ajratiladi, ikkinchisida to'yinmagan gazlar. GAZLARNI ...