Yog'lar va moylar

Yog'lar va moylar Reja: Yog'larning nomlanishi. Yog'larning fizik xossalari: To'yinmagan yuqori molekulali yog' kislotalar. Yog'lar va moylar Uch atomli spirt glitserinning yuqori molekulyar to'yingan va to'yinmagan yog' kislotalar bilan hosil qilgan murakkab efirlari yog'lar yoki triatsilglitserinlar deyiladi. O CH2-O-C-R O CH-O-C-RI O CH2-O-C-RII R, RI, RII - bir asosli yuqori molekulali to'yingan va to'yinmagan yog' kislotalao radikallari. Triatsilglitserinlar neytral sovunlanadigan lipidlarga kiradi. Glitserin yog'larning doimiy tarkibiy qismi bo'lsa yog'lar tarkibiga kiradigan kislotalar juda xilma-xildir. hozirgi vaqtda yog'lardan 50 ga yaqin to'yingan va turli darajada to'yinmagan har xil kislotalar ajratib olingan. Yog'lar tarkibiga kiruvchi qariyb barcha kislotalar juft sonli uglerod atomiga (S4 dan S 26 gacha) ega bo'lib, uglerod atomlari eanjiri tarmoqlanmagan tuzilishga ega. Yog'lar tarkibiga asosan. S16 yoki S18 saqlagan to'yingan va to'yinmagan yoo' kislotalar uchraydi. S15N31SOON - palmitin S17N35SOON - stearin S17N33SOON - olein S17N31SOON - linol S17N29SOON - linolen kislotalar hisoblanadi. Bulardan tashqari, yog'lar tarkibida yana juft sonli Laurin- S11N23SOON; Miristin - S13N27SOON va Araxidon S19N31SOON kislotalr xam uchrab turadi. Yog'larning nomlanishi. O α SN2 - O - S- S 17N 33 1-oleinol- 2-steariol-3-palmitoil glitserin O β SN - O - S - S 17N 33 O αI SN2 - O -S - S15N31 Olinishi: Yog'larni tabiiy manbalardan (hayvon va o'simliklar)dan olinadi. Yog'larni sintez qilib olish iqtisodiy jihatdan frydasizdir. Yog'larning fizik xossalari: Yog'lar suvda erimaydi organik erituvchilarda, masalan dietil va petroley efirlarida yaxshi eriydi. Ayrim yog'lar oddiy haroratda qattiq moddalar (masalan: echki, qo'y va mol yog'i); boshqalar yumshoq (sariyog') xatto suyuq holda (masalan: o'simlik yog'lari, baliq moyi va ot yog'i) bo'ladi. Odatda, suyuq yog'lar moylar deb yuritiladi. Turli yog'lar suyuqlanish haroratidan tashqari, yod soni va gidrolizlanish soni deb ataladigan diomitilinlar bilan xam xarakterlanadri. Yod soni moyningg to'yinganlik ko'rsatkichi bo'lib, 100kg moyga birikadigan yodning gramlar miqdori bilan ifodalanadi. Bu usul bilan yog' molekulasidan qo'sh bog'lar soni aniqlanadi. Gidrolizlanish soni deb, bir gramm yog'ning glitserin va sovunga parchalanishi uchun sarflangan KON ning milligrammdagi miqdoriga aytiladi. Kimyoviy xossalari. Yog'larning gidrolizlanishi: Gidrolio'lanish yoki sovunlanish yog'laring eng muhim xossalaridir. Yog'larni gidrolizlanish yordamida uglevodorodlarning tuzilishi o'rganiladi. Xalq xo'jaligi uchun qimmatbaho mahsulotlar va sovunlar olinadi. Gidroliz jarayoni sanoatda qizitilgan bug' yordamida, Labaratoriyada esa o'yuvchi ishqorlarning eritmalari ta'sirida o'tkaziladi. Bunda glitserin va yog' kislotalari, yoki glitserin va sovun hosil bo'ladi. SN2 - OSO S 17N 33 SN2ON S 17N 33 SOON bug' SN - OSO S 15N 31 +3NON --► SN- N + S 15N 31 SOON SN2 - OSO S17N35 SN2ON S17N35 ...