7-Amaliy ish. Oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari

7-AMALIY MASHG'ULOT Oksidlanish - qaytarilish reaksiyalari Nazariy ma'lumot Oksidlanish darajasi ― atomning nechta elektron olgan yoki berganini ko'rsatadi. Asosiy guruh elementlarida yuqori oksidlanish darajasi guruh raqamiga teng (istisno: F, O, ) Quyi oksidlanish darajasi guruh raqamidan 8 ayrilib topiladi. Oksidlanish darajasini topish qoidalari : Qoidalarni ishlatish tartibi - qoida qanchalik baland bo'lsa, uning ustuvorligi shuncha yuqori bo'ladi. Oddiy moddalarda (masalan, Fe, Cl2 , grafit va boshqalar) OD = 0 ga teng. Molekuladagi barcha atomlarning OD yig'indisi nolga teng. Ion ichidagi barcha atomlarning OD yig'indisi ionning zaryadiga teng. Ftorning OD qiymati -1 ga teng (F2 dan tashqari, u 0 ga teng [qoida 1]). 1A-guruh elementlarining OD +1 ga teng. 2A-guruh elementlarining OD +2 ga teng. Kislorodning OD -2, peroksidlarda -1. Galogenlarning OD odatda -1 ga teng. Vodorodning OD qiymati metallmas bilan bog'langanda +1, metallar bilan bog'langanda -1 ga teng. Istisno: BH3 SiH4 (H ning OD=-1). Kimyoviy reaksiyalar ikki tipda bo'ladi: Oddiy reaksiyalar yoki reaksiyaga qatnashayotgan atomlarning oksidlanish darajalarining o'zgarmasdan sodir bo'ladigan reaksiyalar. Bunga quyidagi reaksiyalarni misol qilib olish mumkin: hamma almashinish reaksiyalari: 1 1 1 5 2 1 1 1 5 2 K Cl  Ag N O3  Ag Cl  K N O3 ba'zi birikish va parchalanish reaksiyalari: 1 2 1 4 2 1 1 4 2 2 4 2 2 2 4 2 Na OH  CO2  Na H CO3 ; Mg CO3  Mg O CO2 Murakkab reaksiyalar yoki reaksiyaga qatnashayotgan atomlarining oksidlanish darajalari o'zgarishi sodir bo'ladigan reaksiyalardir. Bu turdagi reaksiyalarni oksidlanish-qaytarilish reaksiyalari deb yuritiladi. Bu tib reaksiyalariga quyidagi reaksiyalarni misol qilib keltirish mumkin: o'rin olish reaksiyalari: 0 2 6 2 0 2 6 2 1 1 0 1 1 0 Fe Cu S O4  Cu Fe S O4 ; birikish va parchalanish reaksiyalari: 2 K  Cl2  2 K Cl  2 0 0 2 2 3 1 4 2 0 1 2 2 Mg  O2  2 Mg O ; N H4 N O2  N2  2 H 2 O Atomlari yoki ionlari elektron beradigan (ya'ni o'zlari oksidlanadigan) moddalar qaytaruvchilar deb atomlari yoki ionlari elektron biriktirib oladigan (ya'ni o'zlari) qaytariladigan moddalar esa oksidlovchilar deb ataladi. Oksidlanish shu oksidlanish bilan bir vaqtda bo'ladigan qaytarilishsiz bo'la olmaydi va bir moddaning qaytarilishi shu vaqtda ikkinchi moddaning oksidlanishiga olib boradi. Qaytaruvchi bergan elektronlarning umumiy soni oksidlanuvchi biriktirib olgan elektronlarning umumiy soniga teng bo'ladi. Qaytaruvchilarga misollar keltiramiz. Inert gazlar va ftordan boshqa hamma elementlarning neytral ...