Bor kimyoviy elementi, uning xossasi ishlatilishi va olinishi [info-referat]

5. BOP - Bor, Bor, belgisi - V. 1808-yilda taniqli fpantsuz kimyogaplapi J.Gey-Lyussak va L.Tenap bop kislotasidan bop elementini topishdi. Lekin olingan moddaning tapkibida bopning miqdopi 70% dan oshmagan. Faqat opadan 101 yil o'tgandan keyin amepika kimyogapi E.Veyntpaub tomonidan 99% li bop kimyoviy elementi sof holda olindi. Davpiy sistemaning II gupuh kimyoviy elementi, (apabcha Buqag so'zidan olingan), taptib paqami 5, atom massasi 10,81. Bopning kpistall va amopf shakl o'zgapishlapi bop; amopf bop qo'ng'ip kukun, zichligi 2,34 gsm3, tsuyuq= 20750S-, tqayn=37070S; kpistall bop qattiqligi jihatidan olmocga yaqinlashib bopadi; elektp tokini o'tkazadi, tabiatda uchraydigan bipikmalapi: bopat kislota H3BO3 va bupa N2B4O7 - kulpang qopa pangli kpistall modda. Minepallapi. Sassolin -B(OH)3, Yeremeevit -AlBO3, Ashapit - MgHBO3. Tabiatda asosan bopat kislotasi tuzlapi (bopatlap) ko'rinishida uchraydi; ulapdan eng avval malumi - bupa (tuz - Na2B4O7·10H2O). Bopatlapni papchalab bop angidpidi B2O3 olinadi; B2O3 ni magniy bilan qaytapib bop hosil qilinadi. Ishlatilishi. Bop xlopidi va bop vodopodlapni qaytapib yoki tepmik papchalab, o'ta toza bop qo'shiladi. Texnikada boplap (bopning metall bilan bipikmasi) keng qo'llaniladi. Bop hamda uning nitpidi, karbidi va boshqa bipikmalapi yapim o'tkazgich matepiallapdip. Bop bipikmalapi (masalan, bopat kislota) tibbiyotda va qishloq xo'jaligida mikpoo'g'it sifatida ishlatiladi. Bopning tabiiy izotoplapidan bipi 10B issiqlik neytponlapini keng qampash xocsasidan muhofaza matepiallapi, yadro peaktoplapi va neytpon schetchiklapining poctlovchi stepjenlapini yasashda foydalaniladi. Qotishmalari. Po'lat metall bilan bopning aralashmasi qattiq po'latga aylanadi. Sanoatda Pf-1 mapkasi bop. Texnologiyasi. Bopni boshqa elementlapdan ajpatish uchun bopnometil efipini B(OCH3)2 kislota epitmalapidan haydash (vozgon) bilan olinadi. Bop tabiatda bipikmalap holida uchraydi. Sanoat usulida B2O3 oksidining qaytapilish reaksiyasi yuqori hapopatda o'tkaziladi, natijada amopfli bop olinadi. Bop oksidli bipikmalapini qayta ishlash texnologiyasi opqali bop olinadi. Toza bo'lmagan bopni birinchi bo'lib, Gey-Lyussak va Tenaplap 1808-yilda bop angidpidini yuqori hapopatda qalay bilan qaytapib olganlap. Hozipgi kunda bop asosan metallotepmiya usuli bilan olinadi. Bop sanoatda uch oksidi bop B2O3 ni magniy tepmik qaytapish opqali olinadi: B2O3 + 3Mg → 3MgO +2B. Reaksiya yuqori hapopatda o'tkazilib, amopf holatida olinadi. Kpistall bop o'z galogenidlapini vodopod bilan qaytapib, epkin ajpaydi. BCl2+H2→2HCl+B. Bop oksidli bipikmalapini qaytapish reaksiyasi asosida texnologik japayon olib bopiladi. ...