Elektrolit eritmalar, Arreniusning elektrolitik dissotsiyalanish nazariyasi [info-referat]

Elеktrolit eritmalari. Arreniusning elektrolitik dissotsiyalanish nazariyasi. Kuchsiz elektrolitlarning dissotsiyalanish konstantasi. Ostvaldning suyiltirish qonuni. Reja 1. Elektrolitlar 2. Elektrolitik ditsosialanish nazariyasi va ditsosialanish darajasi 3. Kuchli va kuchsiz elektrolitlar Eritmalari yoki suyuqlammalari elektr tokini utqazadigan moddalarni elektrolit diyladi. Elektrolitlarga hamma kislota, asos va tuzlar misol bo'la oladi. Bu moddalar eritmalarda yoki suyuqlanmalarda ionlarga parchalanadi. Masalan: KOH=K++OH- KCl=K++Cl- CaCl2=Ca2++2Cl- Musbat zaryatlangan ionlar kationlar, manfiy zaryatlangan iyonlar anionlar diyiladi. Elektrolit molekulalari ionlarga parchalangani uchun eritmada zarrachalar soni ortadi. SHuning uchun suyultrilgan noelektrolit eritmalar uchun aniqlangan Vant-Goff va Raul qonunlarining matematik ifodasini qo'llashda tuzatma koyffisintini (i) kiritish kerak. U vaqtda Vant-Goff qonuninig tenglamasi quydagi ko'rinishga ega bo'ladi: P=CRTi Raul qonuninig ifodasi At=KCi shaklida yoziladi. Izotonik koyffisint tajribada topilgan osmotic bosim, elektrolit eritmasining bug' bosimini hamda eritmada muzlash tempraturasini pasayishining va eritmaning qaynash temperaturasining ko'tarilishini xuddi shu parametrlarni nazariy hisoblab tapilgan qiymatlardan necha marta kattaligini ko'rsatadi ya'ni: bu erda: -tajribada topilgan -nazariy hisobda topilgan qiymat shunday qilib, noelektrolit eritmalar uchun izotonik koyffisent birga teng, elektrolit eritmalar uchun hamma vaqt birdan katta. Elektrolit dissosiyalanish nazariyasi. Shved olimi S. Arrenius (1887) elektrolit molekulalari suvda eriganda ionlarga parchalaniladi deb taxmin qildi. SHunday qilib, elektrolit dissosiyalanish nazariyasi vujudga keldi. Lekin bu nazariya elektrolit molekulalarini ionlarga dissosiyalanish sababini tushuntirib beraolmadi. Bu nazariya D. I. Mendeleevning Gidratlar nazariyasiga asoslangan I. A. Koblukov va V. P. Kistyakovskiylarning ishlarida o'z rivojlanishini topdi. Erituvchining qutblangan molekulalari ularga tushgan elektrolit molekulalari o'rab olib, unga ichki bog'lanishni bo'shashtiradi, bu esa dissosiyalanishga olib keladi. Natijada eritmada gidritlangan ionlar paydo bo'ladi. Ionlarga parchalanish faqat suvda emas, balki boshqa qutbli erituvchilarda masalan, suyuq ammiakda ham bo'lishi mumkin. U vaqtda dissosiyalanish mahsulotlari ionlarinig sol'vatlari diyladi. Oddiy erituvchi suvning dielektr o'tkazuvchanligi juda yuqori, bundan tashqari suv ionlantiruvchi erituvchidur. Suvning dielektr o'tkazuvchaligi 80,1 ga teng. Bu shuni ko'rsatadiki, kristalda bo'lgan musbat va manfiy ionlar aro tortishish kuchlari suvdagi eritmalarda 80,1 marta kamayadi dielektrik doyimilik efir, benzol, uglerod(IV)sulfid kabi erituvchilarda, ya'ni dissosiyalanmaydigan moddalar uchun juda kichik kuchsiz darajada ionlantiruvchi spirt, aseton va boshqa erituvchilarda dielektrik o'tqazuvchanlik o'rtacha qiymatga ega bo'ladi. Elektrolit tabiyatiga qarab kuchli va kuchsiz elektrolitlarga bo'linadi. Kuchli elektrolitlar kuchli, kuchsiz elektrolitlar qisman eritmalarda ionlarga dissosiyalanadi. Kuchsiz elektrolitlarning dissosiyalanishi qaytar prossisdir, chunki eritmadagi gidratlangan ionlar to'qnashish natijasida yana dissosiyalanmagan molekulalarni hosil qilish mumkin. Bunday qaytar prossesni molyarlanish diyiladi. Elektrolitni dissosiyalanish molekulalar sonining umumiy erigan molekulalar soniga nisbati dissosiyalanish darajasi diyiladi. Kuchli elektrolitlarda dissosiyalanish darajasi 0,3 yoki 30% dan yuqori, kuchsiz elektrolitlarning dissosiyalanish darajasi 0,3 yoki 30% dan past bo'lgan moddalar kiradi. Dissosiyalanish ...