Kimyoviy termodinamika va termokimyo asoslari [info-referat]

RYeJA: Energiya va uning mavjud formalari. Termodinamika fani. Ichki energiya va entalpiya, ularning o'zgarishi ximiyaviy energiyasining manbaidir. Termodinamikaning birinchi qonuni. Termoximiya. Termodinamikaning ikkinchi qonuni. Energiya va uning mavjud formalari. Termodinamika fani. Olamdagi har qanday jismda istalgan temperaturada molekula va atomlar to'xtovsiz harakatda bo'ladi. Ularning kinetik energiyalari yig'indisi jismning issiqlik energiyasini tashkil etadi. Molekulalardagi yoki jismning kristall panjarasidagi atomlarning o'zaro ta'sirlashuv potentsial energiyasi uning ximiyaviy energiya zapasidir. Umuman, sodda qilib aytganda, kinetik energiya - jismning harakatdagi ish bajarish energiyasi, deyish mumkin. Energiyaning bu ikki turi - kinetik va potentsial bir-biriga o'tirb turishi mumkin. Masaoan, biror jism yuqoriga ko'tarilganda uning kinetik energiyasi kamayib, potentsial energiyasi ortadi. Bunda yerning tortish kuchiga qarshi ish bajarilgan sari kinetik energiya potentsial energiyaga aylanadi. Biz kundalik turmushda doimo bir turdagi energiyaga aylanishiga duch kelamiz. Masalan, metall parmalanganda parma qiziydi - mexanik energiyaning bir qismi issiqlik energiyasiga aylanadi, elektr toki motorni harakatga keltiradi - elektr energiyasi mexanik energiyasiga aylanadi, ko'mir yoqilganda ximiyaviy energiya issiqlik va yorug'lik issiqlik energiyasiga aylanadi va xokazo. Ammo bunda bir turdagi energiyaning qancha miqdori ikkinchi turdagi energiyaga aylanganini bila olmaymiz. Buni bilishga bizga termodinamika yordam beradi. Termodinamika turli jarayonlarda energiyaning bir turdan ikkinchisiga va sistemaning bir qismidan ikkinchi qismiga o'tishini, shuningdek, berilgan sharoitda jarayonlarning o'z-o'zicha borish yo'nalishi va chegarasini o'rganadigan fandir. Atrof-muhitdan fikran ajratilgan jism yoki o'zaro ta'sir etadigan jismlar to'plami termodinamikada sistema deyiladi. Termodinamik sistemasining bir holatdan boshqa holatga o'tishi termodinamikada jarayon deyiladi. Termodinamika grekcha terme va dinamis yani issiqlik va ish so'zlaridan olingan bo'lib, temperatura, issiqlik hamda issiqlik va ishning bir-biriga aylanishi haqidagi fandir. Demak, biz termodinamikani o'rganish uchun issiqlik va ishning o'zi nima ekanligini bilib olmog'imiz zarur. M.V. Lomonosov - issiqlikning mexanik nazariyasi asoschisi. Uzoq vaqtlarga qadar issiqlikning tabiyati haqidagi ikki xil fikr xukm surib keldi. Birinchi gipotezaga ko'ra jism qizdirilganda u issiqlik oladi, sovitilganda esa issiqlik beradi, yani qizigan jism shu jism moddasi bilan issiqlik aralashmsidan iborat. Boshqacha aytganda, issiqlik ham modda. U istalgan jismga kira oladi va undan chiqa oladi. Bu fikrni 1613 yilda ilgari surgan Galiley issiqlik moddasiga flogiston, yani teplorod deb nom berdi. Uning fikriga ko'ra flogiston jismlar orasida turlicha taqsimlanadi. Jismda u qancha ko'p bo'lsa, jism temperaturasi shuncha yuqori bo'ladi. Ikkinchi gipotezani 1620 yilna ingliz filosifi F.Bekon ilgari surdi. U bolg'a bilan urilganda temir parchasining qizishiga va jismlar bir-biriga ishqalanganda uchqun hosil bo'lishiga asoslanib, issiqlik jismdagi nixoyatda mayda zarrachalarning harakat tezligi bilan aniqlanadi, degan xulosaga keldi. Bu nazariya fanda issiqlikning mexanik nazariyasi degan nom oldi. Uni ...