Metallurgiya, Cho'yan va po'lat ishlab chiqarish [info-referat]

Metallurgiya. Chuyan va pulat ishlab chiqarish. ReJA: 1. Metallarga umumiy xarakteristika. 2. Metallarning sinflanishi. 3. Chuyan ishlab chiqarish. 4. Chuyanni pulatga aylantirish. TAYaNCh IBORALAR: Metallurgiya,sinflanishi,domna pechi,chuyan,pulat,gorn,shixta,raspar,flyus. Sanoatning ruda va boshqa xom ashyodan metall ishlab chiqarish tarmogi metallurgiya deyiladi. Tabiiy elementlarning ko'p kismini metallar tashkil etadi.Tabiiy metallar hisoblangan Cu, Ag, Au va boshqalar kadimdan foydalanib kelingan.Birinchi bo'lib oson qaytariluvchi oksidlaridan kurgoshin va kalay olingan. hozirgi paytda metall ishlatilmaydigan soha yukki, ular mashinasozlik, transport, aloqa, qurilish, elektroradio va elektrotexnika va boshqa sohalarda keng kullaniladi. Metallar kuyidagicha sinflanadi: 1) kora metallar; 2) rangli metallar. Kora metallarga Fe, Mn, Cr va ular asosidagi kotishmalar kiradi. Rangli metallar 4 tipga bulinadi: 1) ogir metallar: Cu, Pb, Sn va Ni 2) yengil me'allar : Al, Mg Ca, ishkoriy va ishkoriy - yer metalar 3) kimmatbaho, asl metallar: Pt, iridiy, osmiy, Pd, ruteiy, rodiy, oltin va kumush. 4) siyrak metallar(kolgan barcha metallar) a) yuqori haroratda eriydigan metallar: vol'fram, molibden, vanadiy, titan, kobal't, tsirkoniy, niobiy b) tarkok metallar: germaniy, galliy, talliy, indiy, reniy. v) siyrak yer metallar: lantanoidlar. g) radioaktiv metallar : toriy, radiy, aktiniy, proaktiniy va uran. d) sun'iy metallar : poloniy, astat, neptuniy, plutoniy. Siyrak metallardan quyidagi metallarni xam alohida guruppa sifatida ajratiladi: sur'ma, simob, vismut. Xom ashyo rudalar kazib chiqarishiga ko'ra: Fe, Lu, Mn, Pb Ni li, uranli va boshqalarga bulinadi. Tarkibiga ko'ra: sul'fidli, oksidlangan va tugma xom ashega bulinadi. Sul'fidli rudalar deganda, olinaetgan metall sul'fid xolida uchraydigan jismlarga aytiladi. Masalan: Cu li, xal'xopirit CuFeS. Zn li, sefalerid ZnS Pb li, galenit PbS Agar topilgan metall oksid xolida yoki boshqa O tutuvchi mineral xolida uchrasa, (ya'ni silikatlar va karbonatlar), bu rudalar oksidlangan turga kiradi. Fe, Mn, Al - oksidlangan holda bo'ladi. Agar metall metallarning tabiiy kotishmalari xolida uchrasa tugma rudalar deyiladi. Rudadan metall olish uchun metallni kimeviy boglangan elementdan ajratish kerak. Bu jarayon metallurgiya jarayoni deyiladi. Agar metallurgiya jarayoni yuqori harorat ishtirokida borsa, pirometallurgiya, suvdagi eritmalari ishtirokida borsa gidrometallurgiya deyiladi. Bu ishlab chiqarishning 1 - bosqichi xom ashyoni boyitishdir. 2 - bosqichi kontsentratni kuydirish orqali ajratishdir. 3 - bosqichi S erdamida qaytarib sof xoldagi metall yoki kotishmasini olish, bu jarayon termik ajratish tsementatsiya, eritma va suyuklanmalarni elektroliz qilish orqali xam olib borilishi mumkin. Foydalanilaetgan metallarning 90 % dan ortigini sof xoldagi temir va uning kotishmalari tashkil qiladi. Sof temir deganda tarkibida fakat 0,2 % S tutgan Fe tushuniladi. Undan ortik S ga ega bo'lgan temir esa uning kotishmasi deyilib , tarkibidagi S ning miqdoriga karab,chuyan ...